راههای اثبات نبوت

بحث خودمان را در جلسه گذشته این جور شروع و پایهگذاری کردیم و فکر کردیم که مسائل اساسی در باب نبوت که باید بحث بشود سه مسأله است: یکی مسأله نیاز بشریت به نبوت، مسأله دوم درباره وحی و ارتباطی که پیغمبران ادعا کردهاند که با خداوند تبارک و تعالی داشتهاند. این ارتباط مرموز که دیگران ندارند و آنها مدعی هستند که داشتهاند چیست یعنی چگونه میتوان آن را توجیه کرد؟ به فرض اینکه قبول کنیم مخصوص عده خاص بوده و ما که میخواهیم وارد بحثش بشویم از یک چنین ارتباطی بیبهره هستیم، قهرا تفسیرش هم برای ما فوقالعاده مشکل خواهد بود اگر نگوییم ناممکن است. حالا اگر گفتیم ممکن است، باید بگوییم چطور میتوانیم بگوییم ممکن است؟ آیا یک نمونهای و یک شباهتی و یک درجه ضعیفی از آن را ما میتوانیم پیدا کنیم که بعد بگوییم درجه قوی آن در پیغمبران است؟ یا نه، در مقابلِ این جهت فقط باید تسلیم باشیم همین طوری که عدهای گفتهاند، همین قدر باید اقرار و اعتراف کنیم که یک رابطه مرموزی میان پیغمبران و خدا بوده است و آنها هم از او تعبیر به «وحی» کردهاند، و اما اینکه این ارتباط چگونه و چه نحو است ما نمیدانیم و امکان هم ندارد که بتوانیم بفهمیم و بدانیم.

مسأله سوم مسأله آیات و معجزات انبیاء است، به عبارت دیگر دلائل انبیاء بر صدق گفتار خودشان، که بشر اگر بخواهد تصدیق کند که اینها من جانب اللَّه هستند، روی چه قرینه و دلیلی باید تصدیق کند، که قرآن کریم از آنها تعبیر به «آیات» کرده است و بعدها در اصطلاح متکلمین کلمه «معجزه» اصطلاح شده است که کلمه «معجزه» یک اصطلاح کلامی است؛ علتش را بعد عرض میکنیم که چرا این اصطلاح پیدا شده، ولی به هر حال یک اصطلاحی است که بعد علما به وجود