محیط» بود. لامارک میگفت محیطهای مختلف احتیاجات مختلفی برای موجود زنده به وجود میآورد و این احتیاجاتْ عادات و فعالیتهای جدیدی را در موجود زنده ایجاد میکند و عادات و فعالیتهای جدید کمکم منشأ آن میشود که تغییرات و اعضای نوی در بدن موجود زنده به وجود بیاید. ما راجع به اینها بحث کردیم. بحث ما راجع به این نبود که آیا محیط اثر دارد یا اثر ندارد و آیا استعمال و عدم استعمال عضو در رشد یا تضعیف عضو میتواند مؤثر باشد یا نه؛ به نظر ما قطعا اثر دارد و کسی از این جهت نمیتواند ایراد بگیرد. آنجا عرض کردیم صحبت در این است که آیا همینها کافی است برای به وجود آمدن این نظامات و تشکیلات، یا کافی نیست؟ گفتیم کافی نیست.

خود لامارک هم از کسانی است که در ضمن حرفهایش در کمال صراحت ادعا میکند که اینها به تنهایی کافی نیست و در آخر هم همان نظریه الهیون را در اینجا دخالت میدهد، که چون از بحث ما گذشته است دیگر تکرار نمیکنیم.

پایه فکر داروین

داروین برای عللی که لامارک گفته است، در درجه دوم اثر قائل است و عامل عمده برای تبدل انواع را چیز دیگر میداند. میگویند پایه فکر او از اینجا شروع شده است که اولین بار متوجه قابلیت تغییر انواع در انتخابهای مصنوعی در گیاهان و حیوانات شد و دید کسانی که حیوانات اهلی دارند برای هدفهای زندگی خودشان نژادها را تغییر میدهند و معمولا هم کاملتر میکنند [1].

دید آنها از میان افراد یک نوع انتخاب میکنند [2]، مثلا یک سگ که هفت تا بچه میآورد، کسی که میخواهد در میان این بچهها یک سگ خوب برای گله انتخاب کند میبیند کدام یک بهتر است و آن را انتخاب میکند. بعد، از میان بچههای آنها باز یکی دو تا را انتخاب میکنند و وقتی همین طور پیش میروند، کمکم اساسا [نژاد] عوض میشود. بعد خودش هم در این قضیه تجربیات زیادی کرد. داروین دید که قابلیت تغییر در جنس حیوان وجود دارد و به این فکر افتاد که پس قابلیت تغییر در حیوان است و اختصاص به حیوانات اهلی ندارد و حیوانات اهلی و غیر اهلی در قابلیت تغییر فرقی ندارند، چیزی که هست، انسان با اراده خودش این تغییرات را به وجود میآورد. بعد به فکر افتاد ببیند آیا نظیر این کاری که انسان با دست خودش میکند، در طبیعت با عوامل طبیعی صورت میگیرد یا صورت نمیگیرد.

. همین کاری که از قدیم معمول بوده است.