طرفداران تبدل انواع، و یک اشتباه از طرف طرفداران بیسواد خداشناسی.

اشتباه طرفداران تبدل انواع

اما اشتباهی که از طرف طرفداران تبدل انواع هست این است که خیال کردهاند اصولی که آنها برای تبدل انواع ذکر کردهاند کافی است برای توجیه پیدایش انواع. ما میخواهیم ثابت کنیم هیچ یک از اصولی که در این زمینه ذکر کردهاند، نه اصول لامارک، نه اصول داروین و نه اصول کسانی که بعد از داروین آمدند و نظریه او را تکمیل و عوض کردند، کافی نیست (نمیگویم باطل است) برای توجیه پیدایش انواع و چارهای نیست از اینکه همین پیدایش تدریجی و تکاملی انواع را بر اساس مسأله خداشناسی توجیه کنیم؛ یعنی باید مسأله خداشناسی را هم در آن دخالت داد.

اشتباه طرفداران بی سواد خداشناسی

اشتباهی که از ناحیه طرفداران بیسواد خداشناسی شده (اینها همه در اروپا صورت گرفته است) این است که خیال کردهاند خداشناسی مستلزم ثبات انواع است آنهم با اعتقاد به یک حدوث آنی، و کوشش کردهاند بگویند اصولی که لامارک و داروین ذکر کردهاند بیاساس است، در صورتی که این اصول همه اساسی است ولی برای توجیه پیدایش حیوانات کافی نیست.

ارتباط مسأله تکامل انواع با برهان نظم

پس قهرا بحث ما روی حسابهای خودمان، به یکی از دلایلی که در باب اثبات صانع آوردهایم ارتباط پیدا میکند. یکی از دلایل ما در باب اثبات صانع این بود که از راه نظم استدلال میکردیم و در مسأله نظم هم بیشتر به موجودات زنده تکیه میشود. اگر آن اصول طبیعی که امثال لامارک و داروین در تکامل انواع ذکر کردهاند، برای توجیه پیدایش انواع کافی باشد، آن استدلال و برهانی که ما از راه نظم ذکر میکردیم مخدوش میشود، و اگر کافی نباشد نه تنها آن استدلال مخدوش نمیشود بلکه تأیید میشود.

کسانی که از راه نظم استدلال میکردند میگفتند ما ساختمان یک گیاه یا یک حیوان را که مطالعه میکنیم، آنقدر نظم در آنجا مشاهده میکنیم که به طور واضح دخالت یک قوه مدبّر (قوهای که کار را بر اساس توجه به هدف و از روی درک و حکمت انجام میدهد) محرز است. اگر اصولی که لامارک و داروین گفتهاند، کافی باشد برای پیدایش این نظم، در این صورت این دلیل از ادله ما برای اثبات خدا از میان میرود. مثلا ما میگفتیم وجود دندان با این ترتیب و نظم که یک هماهنگی خاصی با زندگی و احتیاجات موجود زنده دارد، دلالت میکند بر این که در پیدایش دندان تدبیر و