responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : مجموعه آثار ط-صدرا نویسنده : مطهری، مرتضی    جلد : 4  صفحه : 114

«نان میخواهم»؛ بگوید از طرفی گوینده گفته است که «من آب میخواهم» اما از طرف دیگر نان میخواهد و خودش هم اشتباه کرده است، آیا آن طوری که گفته ترجمه کنم یا آن طوری که درست است؟ نه، این دیگر کار ماشین نیست؛ ابتکار و انتخاب کار ماشین نیست، اینکه از میان چند چیز متساوی آن را که او را به هدف میرساند انتخاب کند، کار ماشین نیست؛ چون انتخاب کردن با آینده ارتباط دارد، یعنی حساب میکند برای آینده چه مناسبتر است و از میان چند چیزی که الآن حاضر است یکی را برای آینده انتخاب میکند، و این با ساختمان ماشینی، هر اندازه هم که این ساختمان مکمَّل باشد، جور در نمیآید. اینکه ماشین خودش را با محیط منطبق کند، مثلا شما جملهای را میخواهید با ماشین بزنید، اتفاقا کسی وارد میشود و شما مجبورید که حرف را جوری بزنید که اسباب سوءتفاهم برای او نشود، ماشین خودش را با این محیط منطبق کند و طوری ترجمه کند که متناسب با حیات این ماشین و صاحبش باشد، خودش را تغییر بدهد، خودش در خودش، در کار خودش و در وضع خودش تغییرات ایجاد کند، اگر خرابی و نقصی در او واقع شد، احساس کند و خودش از نو خودش را بسازد، به مقدار لازم هم که ساخت دست از ساختن بردارد، [چنین چیزهایی با ساختمان ماشینی سازگار نیست.]

ابتکار و انتخاب در ذی حیاتها

آنچه که در مورد ذیحیاتها گفتهاند، این جور چیزهاست؛ یعنی در طرز کار آنها انتخاب وجود دارد، در آنها قدرت تغییر دادن در خود و در مسیر و طرز کار، به تناسب عوامل خارجی و امور اتفاقی وجود دارد.

من در جلسه گذشته مثال زدم به این که میگویند مرغ اگر مدتی احتیاج به جنگ پیدا کند، کمکم آن سیخک پشت پایش پیدا میشود. بعد دیدم که این نمونهها خیلی زیاد است و در علم امروز چیزهایی کشف شده که اینها در مقابلش چیزی نیست. میگویند بعضی حیوانات هستند که قدرت عضوسازی آنها فوقالعاده است. در هر جانداری قدرت ساختمان در یک حد محدود هست؛ مثلا در ما اگر زخمی پیدا بشود یا پوست جراحت بردارد، ترمیم میشود، به اندازه لازم هم که ترمیم شد، دستگاه از کار خودش دست بر میدارد، ولی اگر دست انسان بریده شود، این قدرت که دستی از نو بسازد، در ما نیست. اما میگویند بعضی حیوانات مثل خرچنگ این گونه هستند که حتی اگر پایش را ببُرید، دو مرتبه از نو یک پای جدید برای خودش میسازد؛ آنقدر هم میسازد که احتیاج ایجاب میکند و برای آیندهاش لازم دارد، همین قدر که احتیاج رفع شد، دست از کار خودش بر میدارد.

کار بر طبق احتیاج و متناسب با احتیاجات اتفاقی، قدرت انطباق دادن خود با محیط و با

نام کتاب : مجموعه آثار ط-صدرا نویسنده : مطهری، مرتضی    جلد : 4  صفحه : 114
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست