فطرت و تکامل جامعه بشری در انسانیت

اینهایی که متحرّک بودن انسان را با متزلزل بودن معیارهای انسانیت یکی دانستهاند مرتکب این اشتباه شدهاند. این بود که ما گفتیم اگر ما قائل به فطرت انسانی باشیم یعنی معیارهای انسانیت را معیارهایی ثابت که ریشهاش فطرت انسانی است بدانیم «انسانیت» معنی و مفهوم پیدا میکند؛ نه تنها انسانیت، تکامل انسانیت نیز معنی و مفهوم خواهد داشت و لهذا امروز این تردید میان علما هست و در «فلسفه تاریخ» این بحث به شدّت مطرح است که آیا انسان در آنچه که به نام «انسانیت» و «معنویت» نامیده میشود تکامل پیدا کرده یا نکرده است؟ ویل دورانت در کتاب درسهای تاریخ تیتری که برای این بحث قرار داده به این صورت است: «آیا پیشرفت واقعیت دارد؟». البتّه شک ندارد که پیشرفت انسان در صنعت واقعیت دارد؛ ولی آیا پیشرفت انسان در انسانیت واقعیت دارد؟

پس این مسأله اکنون مطرح است که بدون شک بشر از نظر فنّ و تکنیک و رابطهاش با طبیعت، تکامل پیدا کرده و بدون شک بشر از نظر نظامهای ساختمان جامعه، تکامل پیدا کرده، ولی آنچه که مورد تردید است [تکامل در انسانیت است.]

حتّی گفتند اصلًا باید در این زمینه لغت «&#; ߛ1&#; را برداشت چون چنین چیزی وجود ندارد. نویسنده کتاب تاریخ چیست؟ خودش با این نظر مخالف است، میگوید نه، در جنبههای انسانی هم پیشرفت بوده ولی آهنگش با آهنگ تکاملهای دیگر یکی نبوده، با آنها هماهنگ نبوده و خیلی کند بوده است؛ ولی نظریاتی را در این زمینه نقل میکند و بعد میگوید نه، اصلًا بشر در این جهت هیچ پیشرفتی نکرده است.

مارکسیسم و تکامل جامعه بشری در انسانیت

در مارکسیسم ناچارند که معیاری برای انسانیت قائل نباشند و تکامل را فقط یک نامگذاری و یک امر اعتباری و امری طفیلی تکامل ابزار تولید بدانند. در این که