معنای فطرت

موضوع بحث «فطرت» است. بحث فطرت از یک طرف یک بحث فلسفی است ... [1] موضوعات مهمّ فلسفه این سه موضوع است: خدا، جهان، انسان. این بحث، بحثی است مربوط به «انسان» و میتوان گفت از یک نظر و از یک شاخه مربوط است به انسان و خدا؛ یک سر مسأله انسان است و سر دیگر آن، خدا. در منابع اسلامی، یعنی در قرآن و سنّت، روی اصل فطرت تکیه فراوان شده است که مقداری از آنها را که قبلًا یادداشت کردهام در این جلسه مطرح میکنم. اینکه قرآن برای انسان قائل به فطرت است یک نوع بینش خاص درباره انسان است.

کلمه «فطرت» چه کلمهای است و آیا قبل از قرآن کسی این کلمه را در مورد انسان استعمال کرده است، یا از جمله کلماتی است که برای اولین بار قرآن آن را در مورد انسان به کار برده است؟ ظاهراً این کلمه قبل از قرآن سابقهای ندارد و برای اوّلین بار قرآن این لغت را در مورد انسان به کار برده است که قرائنش را بعد عرض میکنم.

ما ابتدا باید ببینیم که خود لغت «فطرت» چه لغتی است و دقیقا ریشه این لغت را