که آنان فهم و دانش روزی شدهاند؛ و وای بر آنان که فضلشان را تکذیب کنند و رحم مرا در موردشان قطع کنند که شفاعتم آنان را نگیرد.» [1]

امامت و پیشوایی و مقتدایی دینی، به طوری که آنچه پیشوا میگوید و هر طور عمل میکند سند و حجّت الهی تلقّی شود، نوعی ولایت است، زیرا نوعی حقّ تسلّط و تدبیر و تصرّف در شؤون مردم است.

به طور کلّی هر معلّم و مربّی از آن جهت که معلّم و مربّی است، ولی و حاکم و متصرّف در شؤون متعلّم و مربّاست، چه رسد به معلّم و مربّیای که از جانب خدا این حق به او داده شده باشد.

آیه کریمه «انَّما وَلِیکمُ اللَّهُ وَ رَسولُهُ وَ الَّذینَ امَنُوا الَّذینَ یقیمونَ الصَّلوةَ وَ یؤْتونَ الزَّکوةَ وَ هُمْ راکعونَ» ناظر به چنین ولایتی است. البتّه مقصود این نیست که این آیه شامل برخی دیگر از اقسام ولایت که بعداً ذکر خواهیم کرد نیست. مقصود این است که این آیه شامل ولاء امامت و پیشوایی و مرجعیت دینی هست. در برخی احادیث گذشته نیز کلمه «ولی» در مورد ولاء امامت استعمال شده است.

این نوع از ولاء را اگر به امام نسبت دهیم به معنی حقّ پیشوایی و مرجعیت دینی است و اگر به افراد امّت نسبت دهیم به معنی پذیرش و قبول این حقّ است.

3 ولاء زعامت

ولایت زعامت یعنی حقّ رهبری اجتماعی و سیاسی. اجتماع نیازمند به رهبر است. آن کس که باید زمام امور اجتماع را به دست گیرد و شؤون اجتماعی مردم را اداره کند و مسلّط بر مقدّرات مردم است «ولی امر مسلمین» است. پیغمبر اکرم در زمان حیات خودشان ولی امر مسلمین بودند و این مقام را خداوند به ایشان عطا فرموده بود و پس از ایشان طبق دلایل زیادی که غیر قابل انکار است به اهل البیت رسیده است.