و مطالبی که میآورد از آن کتابها استفاده کرده است. اگر پیغمبر کوچکترین آشنایی با خواندن و نوشتن میداشت قطعاً مورد این اتّهام واقع میشد.

اعترافات دیگران

خاورشناسان نیز که با دیده انتقاد به تاریخ اسلامی مینگرند کوچکترین نشانهای بر سابقه خواندن و نوشتن رسول اکرم نیافته، اعتراف کردهاند که او مردی درس ناخوانده بود و از میان ملّتی درس ناخوانده برخاست. کارلایل در کتاب معروف الابطال میگوید:

«یک چیز را نباید فراموش کنیم و آن اینکه محمّد هیچ درسی از هیچ استادی نیاموخته است؛ صنعت خط تازه در میان مردم عرب پیدا شده بود.

به عقیده من حقیقت این است که محمّد با خط و خواندن آشنا نبود، جز زندگی صحرا چیزی نیاموخته بود».

ویل دورانت در تاریخ تمدّن میگوید:

«ظاهرا هیچ کس در این فکر نبود که وی (رسول اکرم) را نوشتن و خواندن آموزد.

در آن موقع هنر نوشتن و خواندن به نظر عربان اهمّیتی نداشت؛ به همین جهت در قبیله قریش بیش از هفده تن خواندن و نوشتن نمیدانستند. معلوم نیست که محمّد شخصا چیزی نوشته باشد. از پس پیمبری کاتب مخصوص داشت. معذلک معروفترین و بلیغترین کتاب زبان عربی به زبان وی جاری شد و دقایق امور را بهتر از مردم تعلیم داده شناخت.» [1]

جان دیون پورت در کتاب عذر تقصیر به پیشگاه محمّد و قرآن میگوید:

«درباره تحصیل و آموزش، آنطوری که در جهان معمول است، همه معتقدند که محمّد تحصیل نکرده و جز آنچه در میان قبیلهاش رایج و معمول بوده چیزی نیاموخته است.» [2]