است ولی خیانت در امانت نیست. اما یک وقت جوار را میپذیرد و راه میدهد، بعد خیانت میکند، میرود گزارش میدهد. مثل کاری که حارث برای بچههای مسلم کرد یا پسر آن زن برای خود مسلم کرد. مسلم به خانهای آمده، جوار و پناه خواسته است. ممکن بود از اول به او اجازه ندهند، راهش ندهند. ولی بعد که جوار داد نباید خیانت کند. البته تکلیف نمیکنند که تو حتماً دفاع هم بکن، ولی بعد گزارش دادن و اطلاع دادن به ابنزیاد که مسلم اینجاست، این همان خیانت در یک امانت است.

و از این بالاتر، در اصطلاح قرآن هرکسی هر کاری را که به جامعه تعلق دارد اگر خوب انجام ندهد او در امانت خیانت کرده است. قرآن میفرماید: انَّ اللَّهَ یأْمُرُکمْ انْ تُؤَدُّوا الْاماناتِ الی اهْلِها [1] (خدا فرمان میدهد که امانتها را به صاحبانشان برگردانید). در تفسیر المیزان در بحث رِوایی که در ذیل این آیه منعقد شده است، از درّ المنثور از علی علیه السلام چنین روایت میکند:

بر امام لازم است که آنچنان در میان مردم حکومت کند که خداوند دستور آن را فرود آورده است و امانتی که خداوند به او سپرده است ادا کند. هرگاه چنین کند بر مردم است که فرمان او را بشنوند و اطاعتش را بپذیرند و دعوتش را اجابت کنند.

تعبیر امیرالمؤمنین علیه السلام

امیرالمؤمنین تعبیر عجیبی دارد. خطاب میکند به یکی از والیها و نمایندههای خودش و حاکمی که فرستاده است. به او میگوید: اشتباه نکن، این یک طعمه نیست که به تو داده باشند. اگر تو را والی فلان استان کردیم خیال نکن یک طعمه در اختیارت قرار دادیم که بروی بچاپی و بخوری؛ امانتی در اختیار تو قرار دادهایم.

خیلی حرف است! تو که یک چنین پستی به تو دادهاند یک وقت این پست را برای خودت یک طعمه حساب میکنی. آدمی که یک رشوه خیلی کلان میدهد که یک پستی را بگیرد، معلوم است که به آن پست به چشم طعمه نگاه میکند و این طعمه را برای خودش میخرد. دیگری به چشم یک امانت بسیار بزرگ نگاه میکند که