مزاحم نداشته باشد [1]) رحمان است؛ بگو او (همان اویی که من به سوی او دعوت میکنم و همان اویی که شما از او هلاک مرا میخواهید) خدای رحمان است، به موجب رحمانیتش مرا مبعوث کرده است که شما را دعوت کنم، بلکه شما هم مشمول رحمانیت او بشوید؛ و هر که او را بشناسد و قانون خلقت و عالمِ او را آنچنان که هست بشناسد و خودش را با نظام کلی عالم تطبیق بدهد مشمول رحمت اوست.

معنی ایمان

«قُلْ هُوَ الرَّحْمنُ» او همان خدای رحمان است «امَنّا بِهِ» ما به او ایمان آوردهایم، ما به او آرامش پیدا کردهایم، ما به او پناه بردهایم. اصلًا کلمه «امَنَ» از همان معنای باب افعالی است که در واقع به معنی «صارَ» است، یعنی «صارَ ذا أمْنٍ». وقتی که شخص به یک حقیقتی به معنی واقعی ایمان پیدا میکند (بالخصوص در مورد خدا؛ شاید در مورد غیرخدا این کلمه صادق نباشد، یعنی شاید ایمان به معنی واقعی جز به خدا یا آنچه مربوط به خداست که آن هم به ایمان به خدا برمیگردد صادق نباشد) امنیت مییابد؛ آن چیزی که تصدیق به آن به انسان امنیت میدهد. مؤمن یعنی کسی که صارَ ذا أمْنٍ. «مؤمن» به «خدا» اگر گفته میشود یعنی امندهنده، و به انسان وقتی گفته میشود یعنی امنگیرنده. هُوَ اللَّهُ الَّذی لا الهَ الّا هُوَ الْمَلِک الْقُدّوسُ السَّلامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَیمِنُ الْعَزیزُ الْجَبّارُ الْمُتَکبِّرُ [2]. او مؤمن است (باب افعال است) به معنای معطی امنیت. انسان مؤمن باللَّه است «ای صارَ ذا أمْنٍ باللَّه» به وسیله خدا به امن و آرامش میرسد، چون خدا یگانه تکیهگاهی است که انسان میتواند داشته باشد؛ با داشتن او به امنیت مطلق میرسد و با نداشتن او به هر چه اعتماد کند پایهاش متزلزل است.

وَ عَلَیهِ تَوَکلْنا. اینجا مفسرین- که از کشّاف هم شروع شده است- گفتهاند چرا فرموده: امَنّا بِهِ وَ عَلَیهِ تَوَکلْنا. در اوّلی فعل را بر جار و مجرور مقدم داشته است و در