اهمیت سرمایه های انسانی

ما گاهی روی ملتهای دیگر اینطور حساب میکنیم، وقتی هنر و فنون آنها را میبینیم، جامعه آنها را میبینیم، رفتار آنها را میبینیم خیال میکنیم ما یک نوع سرشت داریم و آنها سرشت دیگری دارند. مثلًا تا اسم آلمانیها برده میشود میگویند: آقا این آلمانیها یک مغزهایی دارند. واقعاً خیال میکنیم که اصلًا ساختمان مغز آلمانیها با ساختمان مغز ما ایرانیها از زمین تا آسمان تفاوت دارد؛ اصلًا آنها یکجور به دنیا آمدهاند و ما جور دیگری به دنیا آمدهایم. اگر اینطور است که نژاد آنها با ما اینقدر تفاوت دارد باید تا آخر دنیا همیشه آنها آقا باشند و ما بنده و نوکر باشیم و اصلًا از اول دنیا هم باید همینطور میبود؛ آنها نژاد آقا میبودند و ما نژاد نوکر؛ درصورتی که اینطور نیست. اگر شش قرن به عقب برگردید میبینید قضیه برعکس بوده است. آنها اگر تفاوتی دارند تفاوتشان در این است که در قسمتهای فنی انسانهایی ساختهشده هستند و ما انسانهای خام و ساختهنشدهای هستیم؛ از میان استعدادهایی که در وجود ما نهفته است یکهزارم آن استعدادها هم به کار گرفته نمیشود، ساخته نمیشود. استعدادهای بیشماری بهوجود میآید و در اثر مورد استفاده قرار نگرفتن و ساختهنشدن، در دِه مثلًا پشت یک گاو و یا در زراعت خاک میشود. بوعلیسیناها به دنیا میآیند ولی الفبا را هم یاد نمیگیرند و بعد با چه وضعی تا آخر عمر زندگی میکنند و حتی خودشان هم خودشان را نمیشناسند و از دنیا میروند.

یک ملت اگر بخواهد زندگی کند نیاز به انواع سرمایهها دارد که یکی از آنها سرمایههای اقتصادی است. ولی کدام سرمایه از همه سرمایهها بالاتر است؟

سرمایه انسانی. هر انسان برای خودش یک معدنی است و به اندازه معدن فیروزه و طلا ارزش دارد. اگر ملتی این رمز به دستش آمده باشد، این معما را حل کرده باشد، این توانایی و توفیق را پیدا کرده باشد که بتواند از انسانهایش استفاده کند و آنها را بسازد، گرچه آن ملت هیچ چیز نداشته باشد، ولی همه چیز دارد. الآن بعضی از این کشورهای اروپایی اینطور هستند. مثلًا انگلستان یک کشور تهی و خالی است که نمکش را هم باید از خارج بیاورند، همه چیز را باید از بیرون وارد کنند، ولی به ارزش یک چیز پی برده است، به ارزش ساختن افراد خودش؛ این معدنهای انسانی را خوب کشف کردهاند. وقتی این معدنها را استخراج و آماده میکنند دیگر باک