باب ثروت این است که در یک مدار محدود گردش نکند بلکه در یک مدار نامحدود یعنی در دست همه مردم [گردش کند.] بهترین مثل آن چرخ و فلک است.

چرخ و فلک همیشه در حال گردش است، یعنی آن که در آن رأس قرار گرفته میآید پایین و در آن پایینترین نقطه، و آن که در نقطه پایین بوده میرود بالا؛ دومرتبه همینطور گردش میکند، به یک حال باقی نمیماند. قرآن حرفش این است که پول باید در میان همه مردم بگردد نه در میان یک طبقه معین.

«وَ ما اتیکمُ الرَّسولُ فَخُذوهُ وَ ما نَهیکمْ عَنْهُ فَانْتَهوا وَ اتَّقُوا اللَّهَ انَّ اللَّهَ شَدیدُ الْعِقاب» آنچه را که پیامبر به شما میدهد بگیرید و آنچه را که از آن نهی میکند باز بایستید؛ یعنی اوامر و نواهی پیغمبر باید معیار و ملاک قانون در میان شما باشد؛ و از خدا بترسید که خداوند شدیدالعقاب است.

در گذشته خواندیم که «ما افاءَ اللَّهُ عَلی رَسولِهِ مِنْ اهْلِ الْقُری فَلِلَّهِ و لِلرَّسولِ وَ لِذِی الْقُرْبی وَ الْیتامی وَ الْمَساکینِ وَ ابْنِالسَّبیلِ» یعنی آ نها را به عنوان موارد مصرف [فیء] معین فرمود، ولی باز تکرار میشود: «لِلْفُقَراءِ الْمُهاجِرینَ». مفسرین همه گفتهاند اینها توضیح همان قسمتهای قبل است. مثلًا وقتی میفرماید: «لِلَّه» برای خدا، باید مصرفش معلوم شود؛ مقصود فیسبیلالله است. آن «فی سبیلالله» چه کسانی هستند؟ برای فقرای مهاجرین که از شهر و دیارشان اخراج و از اموالشان [دور] شدند «یبْتَغونَ فَضْلًا مِنَ اللَّهِ وَ رِضْواناً» و اکنون که در مدینه هستند طالب فضل الهیاند یعنی دنبال کار و کسب میروند از نظر دنیا، و طالب رضای حق هستند از نظر آخرت «وَینْصُرونَ اللَّهَ وَ رَسولَه» خدا و پیامبرش را یاری میدهند، کمک و سرباز اسلاماند «اولئِک هُمُ الصّادِقون» [1] اینها مردمی هستند صادق و راستین، راست گفتار و راست کردار. آیا باز فقط به مهاجرین اختصاص دارد، [مورد] مصرفْ مهاجریناند؟ «وَالَّذینَ تَبَوَّءُو الدّارَ وَ الْایمانَ مِنْ قَبْلِهِمْ» و آنان که خانه گِل و خانه ایمان و دل را قبلًا برای مهاجرین آماده کردند [، یعنی انصار.]

صحنه بی نظیر در تاریخ اسلامی

جمله عجیبی است! مهاجرین مردمی بودند که اکثرشان در مکه بودند؛ مردمی بودند