- در آفریقا، آمریکا، اروپا، مشرقزمین و خیلی از نقاط دیگر- که بسا هست مردم نام اسلام را نشنیدهاند و بسا هست در بعضی مناطق که سیاستهای بالخصوصی حکومت میکند، اصلًا از اول نگذاشتهاند آنها نام دین و نام خدا را بشنوند. اینها هم به یک معنا کافرند یعنی مسلمان نیستند، اما کسی اینها را کافر معاند و کافر جاحد نمیگوید. کافر معاند یعنی آن فردی که اسلام بر او عرضه شده و او درک کرده و فهمیده، ولی به خاطر این که منفعت و جاهطلبی و تعصبش اقتضا نمیکرده [که آن را بپذیرد،] در عین حال که خودش را مواجه با حق دیده است، در مقابل حق و حقیقت قیام کرده است. اصل معنی کفر این است. هر غیرمسلمانی را، ولو کسی که اسلام بر او عرضه نشده است تا عکسالعمل مخالف در مقابلش نشان بدهد، به یک معنا میتوانیم بگوییم کافر، ولی به یک معنای دیگر [نمیتوانیم بگوییم] و قرآن هرجا «الَّذینَ کفَروا» میگوید ناظر به آن طبقه نیست، بلکه ناظر به طبقهای است که حقیقت بر آنها عرضه شده است و آنها در مقابل حقیقت عناد میورزند. «کفر» یعنی پردهکشی. آنها میخواهند روی حقیقت، ساتر و پرده بیندازند؛ یعنی مقصّر هستند و از روی تقصیر [حقیقت را نمیپذیرند.] درباره همینهاست که قرآن میفرماید:

وَ جَحَدوا بِها وَ اسْتَیقَنَتْها انْفُسُهُمْ [1] یعنی در حالی که در عمق روحشان یقین دارند، معذلک جحود میورزند.

حقیقت اسلام تسلیم است

حقیقت اسلام تسلیم است نه دانستن و ندانستن. دانستن و کشف حقیقت کردن، برای این که یک نفر مسلمان باشد کافی نیست. وقتی حقیقت برای انسان کشف شد باید عکسالعملش در مقابل حقیقتِ کشفشده این باشد که «امَنّا وَ سَلَّمْنا وَ صَدَّقْنا»؛ این میشود اسلام، و الّا من از شما میپرسم: آیا شیطان کافر است یا کافر نیست؟ بدون شک کافر است. قرآن هم میگوید: وَ کانَ مِنَ الْکافِرینَ [2]. ولی از شما میپرسم: آیا شیطان- که قرآن او را کافر میخواند- خدا را میشناسد یا نمیشناسد؟ میداند خدایی هست یا نه؟ او از همه بهتر میداند. خدا را آنچنان