اینها همه فرع بر این است که انسان به آن نور هدایتی که سراسر عالم را گرفته است روشن باشد، کور و تیره و گمراه نباشد. این معجزهها همه از همان روشنی ایمان و روشن بودن به مقصد اصلی خلقت پیدا میشود، لِیجْزِیهُمُ اللَّهُ احْسَنَ ما عَمِلوا که خدا به آنها پاداش بدهد به نیکوترین وجهی که عمل کردهاند. مقصود این است که آن عملی که انجام دادهاند، به حدّ احسنی که میشد آن را انجام دهند، آن طور به آنها پاداش میدهد. این آن عملی است که انجام داده و خواستهاند، وَ یزیدَهُمْ مِنْ فَضْلِهِ و به فضل خودش باز بر پاداش اضافه میکند.

وَ اللَّهُ یرْزُقُ مَنْ یشاءُ بِغَیرِ حِسابٍ خدا آن که را که بخواهد بدون حساب و بدون اندازه روزی میدهد. روزی فقط نان و آب نیست، همان فضل و رحمت الهی است.

خدا هر که را که بخواهد [روزی بیحساب میدهد.] البته خواستن خداوند از روی قرعهکشی و به گزاف نیست. خدا چه کسانی را میخواهد؟ همانهایی که خودش بیان کرده که مشیت او چگونه حکمفرماست.

دو آیه بعد را فقط اشاره میکنم و تفصیلش را جلسه آینده عرض میکنم.

سه مَثل برای عمل کافران

این آیه راجع به عمل اهل ایمان بود. اما راجع به عمل کافران (آنها که مؤمن نیستند و چنین نیست که مؤمن نیستند و قاصرند، بلکه مؤمن نیستند و مقصّر و معاندند) قرآن برای آنها سه مثل ذکر کرده است که دو مثل آن در اینجا آمده است و هریک از این سه مثل یک مطلب اساسی را بیان میکند. گاهی میگوید اعمال اینها در حکم تلّی از خاکستر است که در روزی که تندباد شدیدی میوزد، هر ذره آن را یک جا میبرد، که به این مضمون آیات دیگری هم هست، البته نه به صورت مثال: وَ قَدِمْنا الی ما عَمِلوا مِنْ عَمَلٍ فَجَعَلْناهُ هَباءً مَنْثوراً [1].

پس گاهی به این صورت میگوید که عمل کافران، یک چیزی هست- نه این که چیزی نیست- ولی یک باد میآید و آن را پراکنده میکند و هر ذرهاش را به جایی میبرد و نیست و نابود میکند.

مثل دیگری که برای اعمال کافران ذکر کرده مَثل سراب است. در بیابانها و