فایده دوم این داستان این بود که اشتباهی که مسلمین کردند [موجب بیداری آنها شد.] مسلمین حرفی را که یک عُصبه (یک جمعیت و یک دسته بهم وابسته) جعل کردند، سادهلوحانه و ناآگاهانه از آنها شنیدند و بعد که به هم رسیدند، گفتند:

چنین حرفی را شنیدهایم؛ آن یکی گفت: نمیدانم، خدا عالم است، من هم شنیدهام؛ دیگری گفت: عجب! من که نمیدانم راست است یا دروغ، خدا عالم است اما شنیدهام؛ باز این برای او نقل کرد، او برای دیگری نقل کرد و ... نتیجه این شد که جامعه مسلمان، سادهلوحانه و ناآگاهانه بلندگوی یک جمعیت هفت هشت نفری شد.

این داستان «افک» که پیدا شد یک بیدار باش عجیبی بود. همه، چشمها را به هم مالیدند و گفتند نه تنها آنها را شناختیم، خودمان را هم شناختیم، ما چرا چنین اشتباه بزرگی را مرتکب شدیم، چرا ابزار دست و بلندگوی اینها شدیم؟!

سخن دوست قدیمی

یک دوست خیلی قدیمی داریم، خانهاش هم خیلی دور دست است. نمیخواهم حتی اسم محلهاش را هم ببرم. پارسال در شبی از شبهای جمعه که من در همین جا تفسیر میگفتم، به اینجا آمده بود و بعد از نماز برای تفسیر نشست. بعد که تفسیر تمام شد و من میخواستم به منزل بروم گفت: ما یک ماشینِ لَکنته داریم، شما را میرسانیم. با همدیگر سوار شدیم. در بین راه گفت: میدانی من برای چه کاری به