جوانها به فکر افتادند، با خود گفتند پیغمبر نظر خودش این بود که بماند، نکند ما برخلاف نظر پیغمبر حرفی زدیم! آمدند گفتند: یا رسولَ اللَّه! اگر شما نظرتان این است که بمانید، ما تمرد و مخالفت نمیکنیم. چون خود شما از ما نظر خواستید ما نظرمان را گفتیم، بنابراین الآن هم اگر شما مایل هستید که بمانیم ما میمانیم. فرمود:

نه، پیغمبری پس از آنکه اسلحه پوشید دیگر سلاح را از تن خودش بیرون نمیآورد.

حالا که گفتیم بیرون میرویم، دیگر بیرون میرویم.

بعضی از منافقین خیال میکردند پیغمبر اگر بخواهد خیلی باشخصیت باشد باید به حرف اشخاص گوش نکند؛ یک کسی که میخواهد حرفی بزند، بگوید برو گمشو، نمیخواهد حرف بزنی. چون میدیدند به حرف همه گوش میکند، میگفتند این چه جور آدمی است؟! این که سراپا گوش است و به حرف همه گوش میکند! اما در آیه به نکتهای اشاره شده است. میفرماید: یؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ یؤْمِنُ لِلْمُؤْمِنینَ.

رفتار پیامبر صلی الله علیه و آله در مقابل سخن چینی

افراد که میآمدند با پیغمبر صحبت میکردند، در موضوعات مختلف صحبت میکردند. احیاناً افرادی میآمدند علیه افراد دیگر انتقاد و سخنچینی و بدگویی میکردند. پیغمبر اکرم در مواردی هم که افرادی حرفی میزدند که میدانست حرف آنها دروغ است آنها را تکذیب نمیکرد، نمیگفت شما دروغ میگویید، و البته ترتیب اثر نمیداد. مثلًا یک کسی میآمد درباره یک نفر دیگر میگفت فلان کس چنین کرده. او خودش میآمد میگفت که یا رسولاللَّه! من چنین نکردم. پیغمبر نه این را تکذیب میکرد نه آن را. اما چگونه عمل میکرد؟ یک کسی درباره شخصی حرفی زده است. پیغمبر میدانست حرف او دروغ است. آن آدمی را که علیه او حرفی زده شده بود تصدیق میکرد و تکذیب نمیکرد به این معنا که حرف این آدم را کأن لمیکن حساب میکرد. اما در عین حال کار این را هم حمل به صحت میکرد، چطور؟ نمیگفت تو حالا که آمدی [این سخن را گفتی] قصد دشمنی داشتی و قصدت تهمت زدن بوده، بنابراین ما باید تو را مجازات کنیم. میفرمود: این هم اشتباه کرده و نظر سوئی نداشته است. شخصی میآمد علیه دیگری حرف میزد که فلان کس فلان فسق را مرتکب شده. پیامبر صلی الله علیه و آله ترتیب اثر نمیداد. [میگفتند] اگر به این سخن ترتیب اثر نمیدهید پس حرف این شخص چه میشود؟ لااقل او را