خویش را از دست بدهد و بیشتر وجودش جنبه طبیعیاش باشد، در اینجا جز جنگ و نزاع و دعوا چیز دیگری نیست و همه گرگ و سگ میشوند که مظهر جنگ و نزاع هستند. اما وقتی که جان، جان گرگ و سگ نشد، جان مرد خدا شد، در آنجا اساساً نمیتواند جنگ و نزاع وجود داشته باشد.

ازدواج، اولین مرحله خروج از خود فردی

در مسئله خودی، اینکه ما میگوییم انسان باید از لاک خودپرستی خارج شود- که مقصود خود طبیعی است و همه این را قبول دارند- خارج شدن از لاک خودپرستی و فردپرستی، مراتب و مراحلی دارد. اولین مرحلهاش غیردوستی است. در واقع مثل این است که «من» انسان- به تعبیر راسل در کتاب امیدهای نو و بعضی دیگر- توسعه مییابد. آنها چون «من» را فقط «من» طبیعی میدانند، قهراً از اینجا شروع میکنند. مثلًا یک کودک فقط در همان من فردی خودش است و فقط خودش را میبیند و همه چیز را برای خود فردی میخواهد، حتی به پدر و مادر هم به چشم وسیله و ابزار برای خودش نگاه میکند. در دوران جوانی که عشقی پیدا میکند و همسری انتخاب مینماید، برای اولین بار این احساس در او پیدا میشود که به یک شخص دیگر مانند خود علاقه دارد (البته در همه اینطور نیست) یعنی از خود بدر میآید، خودش و او یکی میشوند و همه چیز را برای این خود بزرگتر میخواهد.

مجموع دو «خود» یک «خود» شدهاند. البته این در شرایطی است که شخص واقعاً یک عُلقهای به طرف پیدا کند، علقه مؤانست و به تعبیر قرآن وداد و رحمت:

وَ مِنْ ایاتِهِ انْ خَلَقَ لَکمْ مِنْ انْفُسِکمْ ازْواجاً لِتَسْکنوا الَیها وَ جَعَلَ بَینَکمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً انَّ فی ذلِک لَایاتٍ لِقَوْمٍ یتَفَکرونَ [1].

تا وقتی که رابطه زوجین با یکدیگر رابطه شهوانی یعنی رابطه جنسی است، قهراً اینها به هم به چشم یک ابزار نگاه میکنند. رابطه جنسی یک امر حیوانی و طبیعی است. برای اطفای غریزه جنسی، زن برای مرد یک ابزار بیشتر نیست و مرد