8 خود و ناخود

وَ فِی الْارْضِ ایاتٌ لِلْموقِنینَ. وَ فی انْفُسِکمْ افَلا تُبْصِرونَ [1].

بحث در اطراف این مطلب بود که در اخلاق اسلامی یک موضوع است که میتوان آن را پایه و محور همه تعلیمات اخلاقی اسلامی قرار داد و تا آنجا که ما تفحص کردهایم، در مآثر اسلامی روی هیچ موضوعی به عنوان پایه و محور به اندازه این موضوع تکیه نشده است و آن اصل کرامت نفس است. در شب گذشته از آیات و روایات به قدر کافی برای شما خواندم. عرض شد در اسلام به کرامت و عزت نفس، به محترم شمردن نفس بسیار اهمیت داده میشود، آنهم با کلمه «نفس» مثل: اکرِمْ نَفْسَک عَنْ کلِّ دَنِیةٍ [2] یا: مَنْ کرُمَت عَلَیهِ نَفْسُهُ هانَتْ عَلَیهِ شَهَواتُهُ [3] که کلام امیرالمؤمنین علی علیه السلام است: آن که در خود احساس کرامت و بزرگواری بکند، در جان خود احساس بزرگواری بکند، مخالفت با شهوات حیوانی برای او آسان است. نقطه مقابل، حدیثی است از امام هادی (سلام اللَّه علیه)، میفرماید: مَنْ هانَتْ عَلَیهِ نَفْسُهُ