میرسد که تمام بشریت او را ستایش میکنند. انَّ الَّذینَ امَنوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ سَیجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمنُ وُدّاً [1]. قرآن میگوید آنها که اهل ایمان و کار شایستهاند خداوند محبت آنها را در دل مردم قرار میدهد. خدا کارش بدون حکمت نیست؛ پاداشی که بخواهد برای کاری بدهد به دل مردم کار ندارد؛ بلکه اینها کسانی هستند که بسیار نیک و عالیاند؛ دلها را هم خدا با فطرتی ساخته که نمیتوانند در مقابل فضیلتها و نیکیها و پاکیهای آنها خاضع نباشند، احترام نگذارند و دوست نداشته باشند.

ابراهیم خلیل آن وقتی که کعبه را بنا کرد و برای اولین بار هاجر و فرزند کوچکش اسماعیل را در آنجا گذاشت دعایش این است: رَبَّنا انّی اسْکنْتُ مِنْ ذُرِّیتی بِوادٍ غَیرِ ذی زَرْعٍ عِنْدَ بَیتِک الْمُحَرَّمِ رَبَّنا لِیقیمُوا الصَّلوةَ فَاجْعَلْ افْئِدَةً مِنَ النّاسِ تَهْوی الَیهِمْ [2]. خدایا دلها را به گونهای قرار بده که محبت اینها در آن دلها قرار بگیرد. امام هم فرمود: نَحْنُ دَعْوَةُ ابراهیم ماییم دعاهای مستجاب شده ابراهیم. ابراهیم میخواست دلها کانون توحید و کانون انسانیت باشد. حتی آنهایی که انسانیتشان کاهش و کسر یافته و ناقص است نمیتوانند انسان متعالی و انسان کامل و انسان اخلاقی را ستایش و تعظیم و تکریم نکنند، حتی دشمنانشان. انسان گاهی به خودش یعنی بر وجدان خودش تحمیل میکند، فضایل دشمن را مخفی میکند اما وجدان و تشخیص و عقلش که جایی نرفته؛ مرتب مخفی میکند، بعد میشنویم یا میبینیم که یکدفعه وجدان همین دشمن قسی القلب پلید از پشت این همه پردههای نفاق بروز میکند و حقیقت به زبانش جاری میشود.

اعتراف معاویه درباره علی علیه السلام

جناب عدی بن حاتم- پسر حاتم طایی معروف- در اواخر حیات رسول اکرم مسلمان شد که داستان اسلامش هم داستان جالبی است و در کتاب داستان راستان آوردهایم. از کسانی است که به علی علیه السلام پیوست و از آن شیعیان بسیار خالص و مخلص مولی علی علیه السلام است و در جنگها در رکاب آقا بود. در جنگ صفین سه پسرش- طریف و طُرفه و طارف- در رکاب مولا شهید شدند. بعد که امیرالمؤمنین