اعتماد به شخصیت در او ایجاد میکند و بدیهی است که هر چیزی که باعث و سبب محترم شدن شخصیت انسان در نظر خودش و در نظر دیگران باشد، او خودش محترم و شایسته تکریم و تعظیم است و به همین دلیل است که در اسلام کار مورد احترام و شایسته تکریم است. در مقابل کار، بیکاری است که کوچکترین اثرش این است که احترام و شخصیت انسان را پیش دیگران و پیش خودش از بین میبرد، و همین درهم شکستن شخصیت انسان سبب میشود که تن به هر پستی و بیچارگی بدهد و انواع ابتلائات ناشی از گناه برایش پیدا شود.

گذشته از همه اینها، کار و فعالیت موجب سرگرمی فکری است؛ یعنی فکر انسان متوجه اصلاح کار خویش است و این به نوبه خود دو نتیجه دارد: یکی اینکه دیگر مجالی برای فعالیت قوّه خیال و هوسهای شیطانی باقی نمیماند؛ دیگر اینکه فکر انسان عادت میکند که همواره منظم کار کند، از بیانتظامی و پریدن از یک شاخه هوس به شاخه دیگر خلاص گردد. بدیهی است که یکی از اصول شخصیت انسان همان استواری و استحکام و انتظام فکر اوست.

علاوه بر اینها کار و فعالیت و به مصرف رسیدن درست انرژیهای ذخیره بدن به روح صفا و به دل نرمی و خشوع میدهد، برعکسِ بیکاری که موجب کدورت و تاریک شدن روح و موجب قساوت و سختی دل است.

از رابطه کار با تهذیب اخلاق و رابطه بیکاری با فساد اخلاق و هرزگی روح و فکر و احساسات نباید غافل بود. آدم بیکار اگر غیبت نکند و به تعبیر قرآن کریم اگر گوشت مردار نخورد پس چه بکند؟ روح آدمی نیز مانند معدهاش غذا میخواهد؛ اگر غذای کافی نرسید به هرچه رسید سدّ جوع میکند ولو با چیزی که مستقذر و مورد تنفر باشد. در سالهای قحطی و گرسنگی عمومی دیده شده که افراد گوشت یکدیگر را خوردهاند. اگر به روح آدمی نوبت به نوبت- به طوری که این نوبتها قطع نشود- غذای کافی نرسد، یعنی چیزی که روح را سیر و راضی و قانع نگه دارد، چیزی که توجه روح را به خود جلب کند و اندیشهها و احساسات را متمرکز سازد، در این صورت روح گرسنه میماند و ناچار به گوشت برادر مؤمن در حالی که مرده باشد تغذّی مینماید، یعنی غیبت میکند. زنانی که معمولًا در خانهها مینشینند و هیچ کاری ندارند، بیش از هر طبقه و طایفه دیگر به غیبت کردن مشغول میشوند چون بیش از هر طبقه دیگر از لحاظ روحی گرسنگی و بیغذایی میکشند. به