آیا اخلاق، مطلق است یا نسبی؟

بحث اصلی ما درباره این بود که آیا قوانین و مقررات و همچنین اصول اخلاقی و اصول تربیتی لزوماً و ضرورتاً در طول تاریخ بشریت تغییر میکند و باید هم تغییر بکند و بنابراین هیچ قانونی وهیچ اصل اخلاقی و اصل تربیتی ثابت و جاوید نیست بلکه جبراً همه قوانین نسخ میشود، و یا اینطور نیست؟ که البته اگر گفتیم اینطور نیست، معنایش این نیست که همه چیز ثابت میماند بلکه به این معنی است که یک سلسله اصول و قوانین و مقررات هست که باید ثابت بماند.

بحثی که ما راجع به تاریخ کردیم برای همین مطلب بود و یک بحثی که در جلسات پیش هم بهطور اشاره گفتهایم و اکنون میخواهیم مفصلتر روی آن بحث کنیم- چون بحثی است که امروز زیاد مطرح میشود و تا این بحث درست حل نشود، نمیتوانیم ادعای خودمان را درباره اینکه یک سلسله مقررات زندگی بشر جاوید است و باید جاوید بماند، تثبیت کنیم- بحث درباره مسئلهای است به نام نسبیت اخلاق در مقابل مطلق بودن اخلاق، که علمای جدید طرح کرده و مدعی هستند که اخلاق و اصول تربیتی مانند خیلی از چیزهای دیگر- اگر نگوییم همه چیز دیگر- مفاهیم مطلق نیستند که در همه مکانها و در همه زمانها یک جور صدق کند و یک جور درست باشد، بلکه یک سلسله امور و مفاهیم نسبی هستند که در