قریه نسبت به ده خودشان تعصب دارند، مردم دو شهر نسبت به شهرهای خودشان تعصب دارند، مردم دو کشور هم نسبت به کشور خودشان تعصب دارند. این خاصیت بشر است و این را نمیشود بکلی از بشر گرفت مگر در مورد افراد معدودی. بعضی از ملل، این تعصبات چشم آنها را کور میکند، یعنی آنقدر تعصب دارند که وقتی در مقابل حقیقت قرار میگیرند به آن پشت میکنند. ولی بعضی دیگر از ملل در عین حال، تعصبْ آنها را کور و کر نمیکند. این، فخر ملت ایران است که تعصب او را کور و کر نکرد. نگفت چون قرآن از میان ملت ما بر نخاسته است، هرچه هم خوب باشد آن را نمیخواهیم، بلکه گفت خوب را باید گرفت. اگر از میان ملت خودش هم چیزی برخاسته بود که آن را حقیقت نمیدانست، با آن مبارزه کرد، چنانکه با مانویت مبارزه کرد، با بابک خرّمدین مبارزه کرد، افشین را که یک سردار ایرانی است کشت. پس ملت ایران رشد خودش را در این جهت که اگر حقیقتی را ببیند ولو از خارج باشد آن را میپذیرد، ثابت کرده است (همانطور که اسلام را پذیرفت) و اگر باطلی را ببیند ولو از میان ملت خودش باشد زیر بارش نمیرود.

این، نشانه رشد این ملت است. غرضم حرف ادوارد براون راجع به قرآن بود.

علی بن ابیطالب از آن شخصیتهایی است که مخصوص به زمان معینی نیست، مربوط به تمام زمانهاست. علی شخصیتی دارد، حالتی دارد، جنبهای دارد، کلامی دارد که هرچه زمان بگذرد نمیتواند آن را کهنه کند. پس معلوم میشود شخصیتها بر دو گونهاند: شخصیتهای ابدی پابرجا و شخصیتهای متغیر و مرد روز.

سخن جبران خلیل جبران درباره علی علیه السلام

جبران خلیل جبران یک عرب مسیحی و اهل لبنان است. در دوازده سالگی به آمریکا رفته است. به دو زبان عربی و انگلیسی کتابهایی نوشته که شاهکار است.

این مرد با اینکه مسیحی است، جزء شیفتگان مولای متقیان است. من در آثارش دیدهام که او به هر تناسبی که باشد، وقتی میخواهد از شخصیتهای بزرگ دنیا نام ببرد، نام عیسای مسیح و علی بن ابیطالب را میبرد. از جمله سخنان او درباره حضرت امیر این است که: من از این راز دنیا سر در نمیآورم که چرا بعضی از افراد، از زمان خودشان اینقدر جلو هستند! میگوید: به عقیده من علی بن ابیطالب مال آن زمان نبود، به این معنی که آن زمان مال علی بن ابیطالب نبود؛ یعنی آن زمان ارزش