responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : مجموعه آثار ط-صدرا نویسنده : مطهری، مرتضی    جلد : 2  صفحه : 61

مارکسیسم و همچنین فلسفههای ملی و قومی بر چنین دیدی از انسان مبتنی است.

خاستگاه این فلسفهها منافع طبقاتی و یا احساسات قومی و نژادی و حداکثر فرهنگ قومی است.

بدون شک ایدئولوژی اسلامی از نوع اول و خاستگاه آن فطرت انسان است.

لهذا مخاطب اسلام «النّاس/ عموم مردم» است [1] نه طبقه یا گروه خاص. اسلام عملًا توانسته از میان همه گروهها حامی و پشتیبان جلب کند حتی از میان طبقهای که با آنها به نبرد برخاسته است یعنی طبقه ملأ و مترف به اصطلاح قرآن. سربازگیری از طبقهای علیه خود آن طبقه و از گروهی علیه منافع خود آن گروه، بلکه شورانیدن یک فرد علیه تبهکاری شخص خودش، کاری است که اسلام فراوان در طول تاریخ کرده و میکند. اسلام به حکم آنکه دین است و در درونیترین لایههای وجود انسان نفوذ میکند، و از طرف دیگر بر فطرت انسانی انسان تکیه دارد، قادر است فرد را علیه تبهکاری خودش برآشوباند و بشوراند و «انقلاب خود علیه خود» به وجود آورد که نامش «توبه» است. ایدئولوژیهای گروهی و طبقاتی تنها قدرت انقلابیشان شورانیدن فرد علیه فرد دیگر، یا طبقه علیه طبقه دیگر است ولی هرگز قادر نیستند انقلاب فرد علیه خود برپا کنند، همچنان که قادر نیستند فرد را در درون خود از ناحیه خود تحت مراقبت و کنترل قرار دهند.

اسلام به حکم اینکه مذهب است و به حکم اینکه دین خاتم است، بیش از هر مذهب آسمانی دیگر برای برپا داشتن عدالت اجتماعی آمده است [2] و قهراً هدفش نجات محرومان و مستضعفان و نبرد و ستیز با ستمپیشگان است؛ اما مخاطب اسلام


[1]. گاه در مفهوم این کلمه که به معنی «عموم مردم» است اشتباه میشود و مرادف با «توده مردم» گرفتهمیشود که نقطه مقابل طبقات ممتاز است، و چون مخاطب اسلام «النّاس» است ادعا میشود که دین اسلام دین توده مردم است و ضمناً این جهت فضیلتی برای اسلام شمرده میشود؛ ولی باید بدانیم که آنچه واقعیت است و هم فضیلت است برای اسلام، این است که اسلام به حمایت توده مردم برخاسته نه اینکه مخاطبش تنها توده مردماند و ایدئولوژیاش ایدئولوژی گروهی و طبقاتی است؛ و آنچه بیشتر مایه فضیلت است این است که علاوه بر طبقات بهرهده، از میان خود طبقات بهرهکش و صاحب سرمایه و قدرت، با اتکاء به فطرت انسانی، احیاناً وجدانها را به سود طبقات بهرهده و محروم برانگیخته است.

[2]. حدید/ 25 (لَقَدْ ارْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَیناتِ وَ انْزَلْنا مَعَهُمُ الْکتابَ وَ الْمیزانَ لِیقومَ النّاسُ بِالْقِسْطِ ...) واعراف/ 29 (... قُلْ امَرَ رَبّی بِالْقِسْطِ ...).

نام کتاب : مجموعه آثار ط-صدرا نویسنده : مطهری، مرتضی    جلد : 2  صفحه : 61
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست