این آیه تنها آیهای است که فاصله میان مرگ و قیامت را «برزخ» خوانده است.

علمای اسلام از همین جا اقتباس کرده و نام عالم بعد از دنیا و قبل از قیامت کبری را «عالم برزخ» نهادهاند.

در این آیه از ادامه حیات بعد از مرگ، همین قدر سخن آمده است که انسانهایی پس از مرگ اظهار پشیمانی میکنند و درخواست بازگرداندن به دنیا مینمایند و به آنها پاسخ منفی داده میشود. این آیه کاملًا صراحت دارد که انسان پس از مرگ دارای نوعی حیات است که تقاضای بازگشت (رجوع) میکند ولی تقاضایش پذیرفته نمیشود.

آیاتی که دلالت میکند که انسان در فاصله مرگ و قیامت از نوعی حیات برخوردار است و در آن حال شدیداً احساس میکند، گفت و شنود دارد، لذت و رنج و سرور و اندوه دارد و بالاخره از نوعی زندگانی سعادتآمیز [یا شقاوتآلود] برخوردار است، زیاد است. مجموعاً در حدود 15 آیه است که در قرآن کریم به نحوی از انحاء یک جریان حیاتی را یاد کرده است که میرساند انسان در فاصله بین مرگ و قیامت از یک حیات کامل برخوردار است. این آیات بر چندگونه است:

1. آیاتی که جریان یک سلسله گفت و شنودها میان انسانهای صالح و نیکوکار و یا انسانهای فاسد و بدکار را با فرشتگان الهی یاد میکند که بلافاصله بعد از مرگ صورت میگیرد. اینگونه آیات زیاد است. آیه 97 از سوره نساء و آیه 100 از سوره مؤمنون- که قبلًا هر دو آیه را نقل و ترجمه کردیم- از اینگونه آیات است.

2. آیاتی که علاوه بر مضمون آیات بالا رسماً میگویند که فرشتگان پس از آن گفت و شنودها به صالحان و نیکوکاران میگویند از این پس از نعمتهای الهی بهره گیرید؛ یعنی آنها را در انتظار رسیدن قیامت کبری نمیگذارند. دو آیه ذیل مشتمل بر این مطلب است:

الَّذِینَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلائِکةُ طَیبِینَ یقُولُونَ سَلامٌ عَلَیکمْ ادْخُلُوا الْجَنَّةَ بِما کنْتُمْ تَعْمَلُونَ [1].

آنان که در حالی که پاکیزهاند فرشتگان آنان را تحویل میگیرند و