responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : مجموعه آثار ط-صدرا نویسنده : مطهری، مرتضی    جلد : 2  صفحه : 433

از ماتریالیسم دیالکتیک دفاع میکنیم [1].

آنچه آقای مائو میگوید، ماتریالیسم تاریخی را کاملًا نقض میکند. اینکه آقای مائو میگوید: «چنانچه مناسبات تولیدی مانع رشد و تکامل نیروی مولّده بشوند» و یا میگوید: «هنگامی که جنبش انقلابی نیازمند به تئوری انقلابی بشود» و یا میگوید: «چنانچه روبنا مانع رشد و تکامل زیربنا بشود» چیزی را میگوید که همیشه میشود و باید هم بشود؛ ولی طبق ماتریالیسم تاریخی جبراً تکامل نیروی مولّده مناسبات تولیدی را تغییر میدهد، جبراً تئوری انقلابی به صورت خودانگیخته پدید میآید و جبراً روبنا به دنبال زیربنا دگرگون میگردد.

مگر مارکس در کمال صراحت در مقدمه بر کتاب انتقاد بر علم اقتصاد نگفت:

نیروهای مولّد جامعه در مرحله معینی از تکامل و توسعه با روابط تولیدی موجود یا روابط مالکیت که اصطلاح حقوقی روابط تولیدی است و (نیروهای مولّد) تا به حال در داخل آن روابط عمل میکردند، درگیری پیدا میکنند. این روابط که در گذشته صور توسعه نیروهای مولّد را تشکیل میدادند تبدیل به موانعی در این راه میشوند. آنگاه عصر انقلاب اجتماعی آغاز میشود و تغییر اساس و پایه اقتصاد، تمام روبنای عظیم را با سرعتی کم و بیش ویران میسازد [2].

تغییر مناسبات تولیدی، مقدم بر رشد نیروی مولّده برای باز کردن راه رشد نیروهای مولّد؛ و تدوین تئوری انقلابی، مقدم بر شورش خودانگیخته اندیشه انقلابی؛ و تغییر روبنا تا زیربنا بتواند تغییر کند؛ به معنی تقدم اندیشه بر کار، تقدم روح بر ماده، اصالت و استقلال نهادهای سیاسی و فکری در برابر نهاد اقتصادی است و ماتریالیسم تاریخی را نقض میکند.

اینکه آقای مائو میگوید اگر تأثیر را یکطرفه بدانیم ماتریالیسم دیالکتیک را


[1]. چهار رساله فلسفی، ص 58 و 59.

[2]. مارکس و مارکسیسم، ص 243.

نام کتاب : مجموعه آثار ط-صدرا نویسنده : مطهری، مرتضی    جلد : 2  صفحه : 433
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست