همچنین استعدادهای روانی و هوشی آنان را چه میتوان کرد؟ این تعلقات، جزء لاینفک وجود هر فرد است و جداشدنی و برابرکردنی نیست.

ج . نظریه رئالیستی

این نظریه معتقد است که آنچه انسان را از نظر فردی و اجتماعی تقسیم و تجزیه میکند و عامل اصلی تفرقه و تکثیر انسان است، تعلق انسان به اشیاء است نه تعلق اشیاء به انسان. اسارت انسان ناشی از «مملوکیت» اوست و نه «مالکیتش»؛ از این رو برای عامل تعلیم و تربیت، انقلاب اندیشه، ایمان، ایدئولوژی و آزادی معنوی نقش اول را قائل است ولی معتقد است که انسان همچنان که ماده محض نیست، روح محض هم نیست، معاش و معادْ توأم با یکدیگرند، جسم و روان در یکدیگر تأثیر متقابل دارند، در همان حال که باید با عوامل روحی و روانی تفرقه در پرتو توحید در عبادت و حقپرستی مبارزه کرد، [باید] با عوامل تبعیض، بیعدالتیها، محرومیتها، ظلمها، اختناقها، طاغوتها، غیر خدا را «رب گرفتن» ها به شدت جنگید.

اسلام چنین منطقی دارد. اسلام که ظهور کرد، در آنِ واحد به دو دگرگونی و انقلاب و دو حرکت دست زد. اسلام نگفت تبعیضها، بیعدالتیها یا مالکیتها را از بین ببرید خود به خود همه چیز درست میشود، و نگفت درون را اصلاح کنید و به برون کار نداشته باشید، اخلاق را بسازید اجتماع خود به خود ساخته میشود؛ اسلام در آنِ واحد که ندای توحید روانی و درونی در پرتو ایمان به خداوند متعال و یگانهپرستی ذات یگانه او را داد، فریاد توحید اجتماعی در پرتو جهاد و مبارزه با ناهمواریهای اجتماعی را بلند کرد. این آیه کریمه قرآن که مانند ستاره در آسمان توحید انسانی میدرخشد و همان آیهای است که رسول اکرم در دعوتنامههایش به سران کشورها میگنجانید، رئالیسم و واقعبینی و همهجانبهنگری اسلام را ارائه میدهد:

قُلْ یا أَهْلَ الْکتابِ تَعالَوْا إِلی کلِمَةٍ سَواءٍ بَینَنا وَ بَینَکمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَ لا نُشْرِک بِهِ شَیئاً.

بیایید به سوی یک سخن، یک تز، یک حقیقت که برای همه ما و شما یکسان است