اینجور غلط میگویند، اینها چرا چنین میگویند، آیات را اینطور باید تفسیر کرد.

در باب احادیث هم که خیلی واضح است، میفرمود: سخنان اینها اساس ندارد، احادیث صحیح آن است که ما از پدرانمان از پیغمبر روایت میکنیم. در باب نحله فقهی هم که مکتب امام صادق قویترین و نیرومندترین مکتبهای فقهی آن زمان بوده به طوری که اهل تسنن هم قبول دارند. تمام امامهای اهل تسنن یا بلاواسطه و یا مع الواسطه شاگرد امام بوده و نزد امام شاگردی کردهاند. در رأس ائمه اهل تسنن ابوحنیفه است، و نوشتهاند ابوحنیفه دو سال شاگرد امام بوده، و این جمله را ما در کتابهای خود آنها میخوانیم که گفتهاند او گفت: «لَوْ لَا السَّنَتانِ لَهَلَک نُعْمانُ» اگر آن دو سال نبود نعمان از بین رفته بود. (نعمان اسم ابوحنیفه است. اسمش «نعمان بن ثابت بن زوطی بن مرزبان» است؛ اجدادش ایرانی هستند.) مالک بن انس که امام دیگر اهل تسنن است نیز معاصر امام صادق است. او هم نزد امام میآمد و به شاگردی امام افتخار میکرد. شافعی در دوره بعد بوده ولی او شاگردی کرده شاگردان ابوحنیفه را و خود مالک بن انس را. احمد حنبل نیز سلسله نسبش در شاگردی در یک جهت به امام میرسد. و همینطور دیگران. حوزه درس فقهی امام صادق از حوزه درس تمام فقهای دیگر بارونقتر بوده است که حال من شهادت بعضی از علمای اهل تسنن در این جهت را عرض میکنم.

سخن مالک بن انس درباره امام صادق

مالک بن انس که در مدینه بود، نسبتا آدم خوش نفسی بوده است. میگوید: من میرفتم نزد جعفربن محمد «وَ کانَ کثیرَالتبسُّمِ» و خیلی زیاد تبسم داشت، یعنی به اصطلاح خوشرو بود و عبوس نبود و بیشتر متبسم بود؛ و از آدابش این بود که وقتی اسم پیغمبر را در حضورش میبردیم رنگش تغییر میکرد (یعنی آنچنان نام پیغمبر به هیجانش میآورد که رنگش تغییر میکرد). من زمانی با او آمد و شد داشتم. بعد، از عبادت امام صادق نقل میکند که چقدر این مرد عبادت میکرد و عابد و متقی بود. آن داستان معروف را همین مالک نقل کرده که میگوید در یک سفر با امام با هم به مکه مشرف میشدیم، از مدینه خارج شدیم و به مسجد الشجره رسیدیم، لباس احرام پوشیده بودیم و میخواستیم لبّیک بگوییم و رسماً مُحرم شویم. همانطور سواره داشتیم محرم میشدیم، ما همه لبّیک گفتیم، من نگاه کردم دیدم امام میخواهد لبّیک بگوید امّا چنان رنگش متغیر شده و آنچنان میلرزد که نزدیک است از روی مرکبش