بهار کتابی در سبک شناسی نوشته است. حتی در نثر هم سبک شناسی هست و اختصاص به شعر ندارد. سبک شناسی غیر از شعرشناسی و غیر از نثرشناسی است.

نثر را آن وقت انسان میتواند بشناسد که سبک نثرهای مختلف را به دست بیاورد، و شعر را آن وقت میتواند بشناسد که سبکهای مختلف در شعر را به دست بیاورد.

میآییم سراغ هنر. برای یک آدمی که وارد در هنر نیست، بنّایی دیگر بنّایی است، کاشی کاری دیگر کاشی کاری است، کتیبه نویسی دیگر کتیبه نویسی است.

ولی شما بروید سراغ هنرشناسها، میبینید شاید دهها سبک در دنیا وجود دارد و صنعتها و هنرها هر کدام یک سبکی است. مثلًا کتابی به نام «هنر اسلامی» را که یک آلمانی نوشته اخیراً ترجمه کردهاند، کتاب خوبی هم هست، یک وقتی هم به من دادند که آن را در مجالس تبلیغ کنم ولی من چون سبکم نبود که تبلیغ کنم نگفتم، الآن هم به زبانم آمد. به هر حال کتابی نوشتهاند راجع به هنر اسلامی که سبک هنر اسلامی یک سبک مخصوص به خود است. در دنیای اسلام، در تمدن اسلامی یک سبک [در هنر] به وجود آمد مخصوص به خود، و البته مثل همه سبکهای دیگر ممکن است در آن اقتباسهایی از جاهای دیگر شده باشد ولی خودش هم استقلال دارد و سبک مخصوص به خود است.

از اینها بالاتر، میآییم سراغ تفکرات. از نظر یک آدم غیر وارد، ارسطو یک عالم و فیلسوف و متفکر است، ابوریحان بیرونی یک عالم و متفکر است، بوعلی سینا یک عالم و متفکر است، افلاطون یک عالم و متفکر است، فرانسیس بیکن یک عالم متفکر است، استوارت میل و دکارت و هگل همینطور. بعد، از آن طرف برویم سراغ یک عده دیگر: شیخ صدوق یک عالم است، شیخ کلینی یک عالم است، اخوان الصفا یک عده علما بودند و همهشان هم شیعه هستند، خواجه نصیرالدین یک عالم است. ولی یک آدم وارد میداند که میان سبک و متد و روش این عالمها از زمین تا آسمان تفاوت است. یک عالم سبکش سبک استدلالی و قیاسی است، یعنی در همه مسائل از منطق ارسطویی پیروی میکند: اگر طب را در اختیار او قرار بدهی طب را میخواهد با منطق ارسطویی به دست بیاورد، اگر فقه را هم به او بدهی میخواهد با منطق ارسطویی استدلال کند، اگر ادبیات و نحو و صرف را هم در اختیارش قرار بدهی منطق ارسطویی را در آن به کار میبرد، سبکش این گونه است.

یکی دیگر سبکش سبک تجربی است، مثل بسیاری از علمای جدید. میگویند فرق