3. حکم سیدنا علی علیه السلام، نسخه خطی در دارالکتب المصریة.

دو امتیاز

کلمات امیرالمؤمنین علیه السلام از قدیمترین ایام با دو امتیاز همراه بوده است و با این دو امتیاز شناخته میشده است: یکی فصاحت و بلاغت، و دیگر چند جانبه بودن و به اصطلاح امروز چند بعدی بودن. هر یک از این دو امتیاز به تنهایی کافی است که به کلمات علی علیه السلام ارزش فراوان بدهد ولی توأم شدن ایندو با یکدیگر، یعنی اینکه سخنی در مسیرها و میدانهای مختلف و احیاناً متضاد رفته و در عین حال کمال فصاحت و بلاغت خود را در همه آنها حفظ کرده باشد، سخن علی علیه السلام را قریب به حد اعجاز قرار داده است و به همین جهت سخن علی در حد وسط کلام مخلوق و کلام خالق قرار گرفته است و دربارهاش گفتهاند: «فوق کلام المخلوق و دون کلام الخالق».

زیبایی

این امتیاز نهج البلاغه برای فردی که سخن شناس باشد و زیبایی سخن را درک کند، نیاز به توضیح و توصیف ندارد. اساساً زیبایی درک کردنی است نه وصف کردنی. نهج البلاغه پس از نزدیک چهارده قرن برای شنونده امروز همان لطف و حلاوت و گیرندگی و جذابیت را دارد که برای مردم آن روز داشته است. ما نمیخواهیم در مقام اثبات این مطلب برآییم؛ به تناسب بحث، گفتگویی درباره تأثیر و نفوذ سخن علی در دلها و در برانگیختن اعجابها- که از زمان خود آن حضرت تا امروز با اینهمه تحولات و تغییراتی که در فکرها و ذوقها پیدا شده، ادامه دارد- انجام میدهیم و از زمان خود آن حضرت آغاز میکنیم.

یاران علی علیه السلام خصوصاً آنان که از سخنوری بهرهای داشتند، شیفته سخنانش بودند. ابن عباس یکی از آنهاست. ابن عباس، آنچنان که جاحظ در البیان و التبیین نقل میکند، خود خطیبی زبردست بوده است [1] وی اشتیاق خود را به شنیدن سخنان علی علیه السلام و لذت بردن خویش را از