قومی به کار رفت و برتری عرب را بر عجم به کار بستند، زیرا همه میدانستند که قیس مرتد شده و با دشمنان اسلام نیز همکاری میکند و دادویه مسلمان ایرانی برای دفاع از اسلام کشته شده است.» [1]

شکست ایرانیان از مسلمانان

مسأله برخورد مسلمانان با دولت ایران و سرانجام پیروز شدن آنان بر حکومت ساسانی یکی از مسائلی بود که عظمت و واقعیت اسلام را در نظر ایرانیان بهتر جلوهگر میساخت.

در روزگاری که مسلمانان با دولت ساسانی میجنگیدند، کشور ایران با همه اغتشاشات و ازهم پاشیدگیهایی که داشت از نظر نظامی بسیار نیرومند بود. ایرانِ آن روز در مقایسه با مسلمانانِ آن روز طرف نسبت نبود. در آن زمان دو قدرت درجه اول بر جهان حکومت میکرد: ایران و روم. سایر کشورها یا تحت الحمایه آنها بودند یا باجگزار آنها. ایرانیان آن روز چه از نظر سرباز و اسلحه و وسایل جنگی و چه از نظر کثرت جمعیت و چه از نظر آذوقه و تجهیزات و امکانات دیگر، برتری فوق العادهای نسبت به مسلمانان داشتند. اعراب مسلمان حتی با فنون جنگی آن روز در سطحی که ایرانیان و رومیان آشنا بودند، آشنا نبودند. اعراب فنون جنگی را بهطور کامل نمیدانستند، لهذا احدی در آن زمان نمیتوانست آن شکست عظیم ایران را به دست اعراب مسلمان پیش بینی کند.

در اینجا ممکن است گفته شود که علت پیروزی مسلمانان، شور ایمانی و هدفهای روشن و ایمان و اعتقاد آنها به رسالت تاریخیشان و اطمینان کامل به پیروزی و بالأخره ایمان و اعتقاد محکم آنان نسبت به خدا و روز جزا بود.

البته در اینکه این حقیقت در این پیروزی خیلی دخیل بوده است حرفی نیست.

فداکاریها و جانبازیهای آنان و سخنانی که از آنان در آن اوقات باقی مانده نشان میدهد که ایمان آنان به خدا و قیامت و صدق رسالت نبی اکرم صلی الله علیه و آله و رسالت