یا نیست؟ یعنی آیا اولًا اسلام رنگ ملت مخصوصی مثلًا ملت عرب را دارد یا دینی است جهانی و عمومی و از نظر ملیتها و نژادها بیرنگ، و ثانیاً آیا ملت ایران به طوع و رغبت اسلام را پذیرفته است یا خیر؟.

آنچه درباره «ملت» و «ملیت» گفتیم، به اصطلاح طلاب «کبرا» ی بحث بود، اکنون وارد «صغرا» ی بحث بشویم.

انترناسیونالیسم اسلامی

این مسأله مسلّم است که در دین اسلام، ملیت و قومیت به معنایی که امروز میان مردم مصطلح است هیچ اعتباری ندارد، بلکه این دین به همه ملتها و اقوام مختلف جهان با یک چشم نگاه میکند و از آغاز نیز دعوت اسلامی به ملت و قوم مخصوصی اختصاص نداشته است، بلکه این دین همیشه میکوشیده است که به وسایل مختلف ریشه ملت پرستی و تفاخرات قومی را از بیخ و بن بر کند.

در اینجا لازم است در دو قسمت بحث کنیم: اول اینکه اسلام از آغاز ظهور خویش داعیه جهانی داشته است، دوم اینکه مقیاسهای اسلامی مقیاسهای جهانی است نه ملی و قومی و نژادی.

داعیه جهانی اسلام

برخی از اروپاییان ادعا میکنند که پیغمبر اسلام در ابتدا که ظهور کرد فقط میخواست مردم قریش را هدایت کند، ولی پس از آنکه پیشرفتی در کار خود احساس کرد تصمیم گرفت که دعوت خویش را به همه ملل عرب و غیرعرب تعمیم دهد.

این سخن یک تهمت ناجوانمردانه بیش نیست و علاوه بر اینکه هیچ دلیل تاریخی ندارد، با اصول و قرائنی که از آیات اولیه قرآن- که بر پیغمبر اکرم نازل شد- استفاده میشود مباینت دارد.

در قرآن مجید آیاتی هست که نزول آنها در مکه و در همان اوایل کار بعثت پیغمبر اسلام بوده و در عین حال جنبه جهانی دارد.