عربی، آنچه را که ایرانیان در این مباحث نوشتهاند مجزا کنید بهترین قسمت آن علوم از میان میرود.» [1]

نمیخواهیم مبالغه کنیم و حقوق مسلمانان غیرایرانی را نادیده بگیریم. تمدن اسلامی و فرهنگ اسلامی از هیچ قوم خاص نیست، از اسلام و مسلمین بهطور عموم است. هیچ ملتی اعم از عرب و ایرانی و غیره حق ندارد آن را به نام خود قلمداد کند، ولی همچنانکه قبلا گفتیم هر ملتی حق دارد سهم خود را مشخص کند و توضیح دهد.

آغاز تدوین و تألیف

غالباً مستشرقین و اتباع و اذنابشان مدعی میشوند که در صدر اسلام یعنی در زمان خلفای راشدین تدوین و تألیف کتاب رایج نبود بلکه ممنوع بود و حتی جملههایی از رسول خدا روایت میشد مبنی بر منع از کتابت و تألیف، ولی تدریجاً که اسلام توسعه یافت تألیف و تدوین رایج گشت و احادیثی مبنی بر توصیه و تشویق تألیف و تصنیف از پیغمبر اکرم روایت کردند.

جرجی زیدان میگوید:

«خلفای راشدین از شهری شدن عربها بیم داشتند، از آن رو که به عقیده آنان پس از شهری شدن، نشاط و سادگی آنان باقی نخواهد ماند و لهذا عربها را از تدوین و تألیف کتب باز میداشتند ... اما کم کم اسلام انتشار یافت و ممالک اسلامی وسیع شد و صحابه در اطراف متفرق گشتند و فتنه و آشوب برخاست و آراء و عقاید، مختلف گشت و مراجعه و استفتا فزونی یافت. ناچار مسلمانان به تدوین حدیث و فقه و علوم قرآن پرداختند و به استدلال و اجتهاد و استنباط تمسک جستند ... و از آن رو نه تنها کتابت را مکروه نشمردند، بلکه آن را مستحب دانستند و به احادیث زیر که انس بن مالک از پیغمبر روایت کرد رجوع نمودند.» [2]