سخن از تجدید آیین و رسوم قدیم به میان آوردهاند، نباید آنها را به حساب ملت ایران آورد [1] چه، ایرانیان- همانطور که پس از این نیز مفصلًا شرح خواهیم داد- بارها نشان دادهاند که از خود اعراب، اسلام را با روحیات خود سازگارتر دانستهاند و دلیل آن اینهمه خدمات صادقانهای است که آنان در طول این چهارده قرن به اسلام و قرآن نمودهاند؛ خدماتی که با اخلاص و ایمان عجیبی همراه بوده است و ما به یاری خدا در صفحات آینده شرح نسبتاً جامعی پیرامون برخی از خدمات ارزنده آنان خواهیم داد تا همگان بدانند که ملت ایران چگونه با جان و دل آیین مسلمانی را پذیرفته و آن را موافق با عقل و اندیشه و تنها پاسخگوی خواستههای وجدانی خود دانسته است. و همین حقیقت است که ما را به یاد فرمایش پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله میاندازد که فرمود: «به خدا قسم من روزی را میبینم که همین ایرانیان که شما برای اسلام با آنان میجنگید، با شما بجنگند تا شما را مسلمان کنند.»

دو جریان در ایران پیش آمده و سبب شده است که عدهای دانسته یا ندانسته مغالطه کنند و آنها را نوعی مقاومت و عکس العمل مخالف از طرف ایرانیان در مقابل اسلام و لااقل در مقابل اعراب قلمداد کنند: احیای زبان فارسی و دیگر مذهب تشیع. از این رو لازم است ما درباره این دو پدیده که یکی به زبان رسمی ما مربوط است و دیگری به مذهب رسمی ما، تا آنجا که با این مسأله ارتباط دارد بحث و تحقیق نماییم.

زبان فارسی

یکی از مسائلی که بهانه قرار داده شده تا آیین مسلمانی را بر ایرانیان تحمیلی