که در شهری هستند که در آن شهر این بیماری هست، از آن شهر به شهر دیگر یا ده دیگر نروند و وسیله انتقال بیماری نگردند.

ابن ابی الحدید در شرح نهج البلاغه، خطبه 132 ضمن نقل جریان مسافرت عمر به شام میگوید: پس از آنکه عمر اطّلاع پیدا کرد که در شام طاعون است و تصمیم گرفت وارد شهر نشود و به اعتراض ابو عبیده جرّاح که گفت آیا میخواهی از قضا و قدر الهی فرار کنی، جواب داد، عبد الرحمن بن عوف روایت کرد که از رسول خدا (ص) شنیده است اگر در شهری طاعون پیدا شد و شما در آن شهر بودید، از آن شهر خارج نشوید، ولی اگر در شهری پیدا شد و شما در خارج آن شهر بودید، داخل آن شهر نشوید.

علیهذا حدیث صحیح بخاری یا مربوط به آن جریانی است که امام صادق (علیه السلام) درباره وبا توضیح داده است و یا جریانی که امام صادق (ع) توضیح داده یک جریان دیگر بوده و این حدیث مربوط به او نیست، این حدیث مربوط به این است که مردم مبتلا به طاعون رعایت حال مردم جاهای دیگر را بکنند و از شهر خارج نشوند و به جای دیگر نروند. به هر حال، قطعا آنچه از ظاهر حدیث عایشه استفاده میشود مقصود نیست و ناقلان حدیث در نقل مضمون آن دچار اشتباه شدهاند.

2. در کافی جلد 2 صفحه 58 باب فضل الیقین از امام صادق (علیه السّلام) روایت میکند:

انّ امیر المؤمنین علیه السّلام جلس الی حائط مائل یقضی بین النّاس فقال بعضهم: لا تقعد تحت هذا الحائط فانّه معور فقال امیر المؤمنین علیه السّلام:

حرس امرءا اجله. فلمّا قام سقط الحائط. قال: و کان امیر المؤمنین علیه السّلام ممّا یفعل هذا و اشباهه، و هذا الیقین.

علی (علیه السّلام) در پای دیوار کجی نشسته بود و میان مردم داوری میکرد.

شخصی به آن حضرت گفت: اینجا منشین که مشرف به سقوط است. علی فرمود:

اجل نگهبان مرد است. همین که علی (ع) برخاست، دیوار خراب شد. امام صادق (ع) فرمود: علی (ع) از این گونه کارها میکرد و این یقین است.

ممکن است گفته شود این حدیث اوّلًا منافات دارد با آنچه قبلا در صفحه 396 از