در این جهان بین مردم برقرار است در آن جهان صورت عینی و ملکوتی پیدا میکنند.

زمانی که یک انسان سبب هدایت انسانی دیگر میشود رابطه رهبری و پیروی در میان آنان در رستاخیز به صورت عینی در میآید و «هادی» به صورت پیشوا و امام، و «هدایت یافته» به صورت پیرو و مأموم ظاهر میگردد. در مورد گمراه ساختن و اغواء هم همینطور است.

قرآن کریم میفرماید:

یوم ندعوا کلّ اناس بامامهم [1].

«روزی که هر مردمی را با پیشوای ایشان میخوانیم».

یعنی هر کسی با پیشوای خودش، یعنی با همان کس که عملا الگوی او و الهامبخش او بوده است، محشور میگردد.

درباره تجسم پیشوایی فرعون نسبت به قوم خود در آخرت، میفرماید:

یقدم قومه یوم القیمة فاوردهم النّار [2].

«فرعون پیشاپیش اتباع و پیروانش حرکت میکند، پس در آتش واردشان میسازد».

فرعون که در این جهان، گمراه و پیشوای گمراهان بوده، و گمراهان دیگر قومش گام جای گام او میگذاشتند، در آن جهان نیز به صورت قائد و امام آنان مجسم میشود. فرعون، شفیع و واسطه قوم خود میباشد هم در دنیا و هم در آخرت، شفیعی است که در دنیا موجب گناهان و ضلالتها بوده است و در آخرت واسطه رسانیدن به دوزخ و آتش. شفیع و واسطه بودن او در بردن قوم به دوزخ در جهان آخرت، همانا تجسّم واسطه بودن او در جهان دنیا در گمراهی قومش است.

نکته جالب در تعبیر قرآن این است که میفرماید فرعون قوم خود را در آن جهان وارد دوزخ میسازد. قرآن با این تعبیر خود تجسم تأثیر فرعون را در گمراهی پیروانش گوشزد میکند و میگوید همانطور که در دنیا فرعون آنها را وارد گمراهی کرد، در آخرت آنها را وارد دوزخ میکند؛ بلکه وارد کردن آنها به دوزخ در آن جهان عینا ظهور و تجسم وارد کردن آنها در گمراهی در این جهان است.