فَادْخُلی فی عِبادی. وَادْخُلی جَنَّتی[1] . ای نفس مطمئن و با طمأنینه و غیر مضطرب! باز گرد به سوی پروردگارت در حالی که تو از او راضی هستی و او از تو راضی است.

راجع به تسلیم هم آیه‌ای که این مفهوم را بدهد این آیه است: اُفَوِّضُ اَمْری اِلَی اللهِ اِنَّ اللهَ بَصیرٌ بِالْعِبادِ[2] کار خود را به خدا تسلیم و تفویض می‌کنم و او بینای به بندگان است.

طرح اشکال

این دو مفهوم، یعنی مفهوم رضا و تسلیم، هم واقعا از معانی و مفاهیمی است که اگر انسان درست مورد اینها را تشخیص ندهد به جای این که یک خُلق خوب به کار برود یک خلق بدی خواهد بود و ضررهایی خواهد داشت، و هم عملا ما دیده‌ایم که مورد اعتراض و انتقاد واقع شده است که به چه مناسبت رضایت و راضی بودن را یک خلق خوب و یک صفت خوب اخلاقی به شمار آورده‌اند و حال آنکه رضایت عامل انحطاط و رکود است؛ بر عکسِ نارضایی که عامل تحرک است در بشر. هر خلقی که انسان را راکد کند بد است، و هر خلقی که بر عکس، در انسان تحرک ایجاد کند و عمل به وجود بیاورد خوب است. همیشه خیرها و مصلحتها از نارضایتیها برخاسته و در اثر نارضایتی بوده که افرادی از وضع شخص خودشان یا اجتماع خودشان ناراضی بوده‌اند و چون ناراضی بوده‌اند، با یک تحرکی وضع را بهتر کرده‌اند.

حتی خود نهضتهای انبیاء و اولیاء بر اساس یک نارضایتی است. اگر پیغمبری که ظهور می‌کند، از آنچه که می‌گذرد و جاری است راضی است، عالم گردشی دارد و او هم راضی است به آنچه که وجود دارد،

[1] . فجر / 27 ـ 30.

[2] . غافر / 44.