responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : درس‌های اسفار ط-صدرا نویسنده : مطهری، مرتضی    جلد : 1  صفحه : 177

«انواع» مختلف مینامیم «افراد» نیستند؟ چه مانعی دارد که ما همه آنچه را که در طبیعت وجود دارد «افراد» نوع واحد بنامیم؟ البته کسی نباید بگوید که چون در علوم اینها را انواع نامیدهاند و مثلًا زیست شناسی هم از انواع سخن میگوید بنابراین اینها انواع هستند. آنها خیلی در این مسائل دقیق نمیاندیشند چون برای آنها این امور، ارزشی بیش از ارزش اصطلاحی ندارد. اگر بپرسیم چرا در زیست شناسی انسان را یک نوع میشمارید و میمون را نوع دیگر، میگویند این یک اصطلاح است؛ وقتی که تفاوت زیاد شد، میگوییم انواع.

استدلال این نظریه که میگوید ما افراد داریم نه انواع، این است که تمام بافت اشیایی را که در عالم وجود دارند اجزای مادی تشکیل میدهند و نه چیز دیگر. شما که انسان هستید انبوهی از ذرات هستید و آن حیوان هم انبوهی دیگر از ذرات. ولی فرق این انبوه با آن انبوه این است که [آرایش و] تشکیلات این ذرات با یکدیگر فرق میکند. تفاوت اینها با یکدیگر نظیر تفاوت چند ساختمان است که نام یکی مدرسه است و دیگری مسجد و سومی مغازه. اینها که سبب نمیشود که ماهیتها اختلاف داشته باشند. تنها این ظاهرها و صورتها یعنی شکلها اختلاف دارد.

نظریه صور نوعیه- که اکنون در مقام اثباتش نیستیم و خواستیم فقط اشارهای کرده باشیم- میگوید که در هریک از اشیاء، غیر از تشکیلات مادی و جنبه جسمانی چیزی وجود دارد که آن چیز مبدأ آثار و حرکات در اشیاء است و چون ما نمیتوانیم آن را جز این تعریف کنیم که بگوییم در هریک از اینها قوهای وجود دارد، این اسامی را روی آنها میگذاریم. پس انسان که با آن حیوان متفاوت است، نه این است که تار و پود انسان و آن حیوان همان تشکیلات مادی است تا بگویید این اختلاف ظاهری است، بلکه قوهای در اینجا وجود دارد که غیر از قوهای است که در آنجا وجود دارد. بعد اثبات میکنند که آن قوهها عرض نیستند بلکه جوهرند، و نیز اثبات میکنند که نسبت این قوههای جوهری به موادشان نسبت فعلیت است به قوه.

به این مبدأ آثار گاهی «طبیعت» میگویند، گاهی «قوه» و گاهی «صورت نوعیه».

امر مفارق منشأ حرکات عمومی نیست

فلاسفه معتقدند که منشأ حرکات عمومیای که در عالم طبیعت پیدا میشود (عمومی میگویم برای دلیل خاصی که اندکی بعد توضیح میدهم) همان قوههایی است که در اشیاء هست یعنی همان صورتهای نوعیه و یا طبیعتها.

نام کتاب : درس‌های اسفار ط-صدرا نویسنده : مطهری، مرتضی    جلد : 1  صفحه : 177
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست