سوگندهای قرآن

در قرآن سوگند زياد است، سوگندِ به جماد هست، سوگندِ به حيوان هست، سوگندِ به انسان هست و سوگندِ به نبات هم علیالظاهر هست؛ سوگندِ به امور زمينی هست، سوگندِ به امور آسمانی هست و هر سوگندی سوگند به يک چيز است مثل وَ الشَّمْسِ وَ ضُحيها.وَ الْقَمَرِ اذا تَليها.وَ النَّهارِ اذا جَلّيها [1]، اما سوگندِ يکجا، يعنی به سراسر خلقت سوگند، از مختصات جمله مورد بحث است: به سراسر عالم خلقت سوگند. عالم

خلقت دو بخش کلی است: بخشی که قابل ديدن است و میشود انسان آن را با چشمش ببيند که ما عالم اجسام میگوييم، و بخشی که قابل رؤيت و احساس نيست که ما به آن عالم غيب میگوييم. به تعبير ديگرِ خود قرآن در جای ديگر: عالم غيب و عالم شهادت. اگر گفته باشند به عالم غيب و عالم شهادت سوگند، يعنی به سراسر خلقت سوگند.

اينجا تعبير قرآن اين است:فَلا اقْسِمُ بِما تُبْصِرونَ وَ ما لاتُبْصِرونَ. گفتيم «نه سوگند» اينجا يعنی سوگند: سوگند به ديدنيها و نديدنيها يعنی به سراسر عالم خلقت انَّهُ لَقَوْلُ رَسولٍ کريمٍ که قرآن سخن فرستادهای بزرگوار است.

رسول يعنی موجودی که دو وجهه و دو چهره دارد؛ از يک وجههاش به عالم غيب وابسته است که از آنجا رسالت را میگيرد، از يک وجهه ديگر به عالم شهادت وابسته است که رسالت را به آنجا تحويل

[1]. شمس/ 1- 3.