که انسان را در بنبست قرار میدهد، و تقواست که بنبست را میشکند. این خیلی به نظر عجیب میرسد. انسان میگوید آدمی همینقدر که متقی شد، یعنی برای خودش محدودیت قائل است. وقتی انسان برای خودش محدودیت قائل است، به دست خودش برای خودش بنبست به وجود آورده است. قرآن میفرماید خیر، تقوا بنبست و محدودیت نیست؛ برعکس است، تقوا نداشتنْ انسان را دچار بنبستها و محدودیتهایی میکند، و تقوا راهی است که خدا معین کرده است که اگر انسان از آن راه برود محدودیت و بنبستی برای او نیست. این است که میفرماید:«وَ مَن یتَّقِ اللَّهَ یجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً»تقوا و روزی

باز انسان اگر بصیرتی نداشته باشد در ابتدا خیال میکند که تقوا همچنان که محدودیت است، محرومیت هم هست، هم محدودیت است و هم محرومیت؛ اینطور میگوید: آدم باید زندگی کند، با تقوا که نمیشود زندگی کرد، با تقوا زندگی کردن یعنی انسان خودش را از همه چیز محروم کند. باز قرآن عکس قضیه را ذکر میکند: درست است، انسان وقتی که تقوا پیشه کند راههایی از روزی را- که البته راههای نامشروع است- [از دست میدهد.] آدم متقی هرگز از راههای نامشروع به دنبال روزی نمیرود، ولی خدا راه دیگری از روزی به روی او باز میکند که آن راه مزیتی دارد که راه عادی و معمولی ولو