آیا مصیبتها به اذن الهی است؟

آیا مصیبتهایی که به انسانها و خصوصاً مؤمنین میرسد به اذن الهی است یا به اذن الهی نیست؟ قرآن میفرماید همه اینها به اذن خداست. معنای این مطلب این میشود که هر مؤثری که در دنیا روی اشیاء اثر میگذارد- مؤثر هرچه میخواهد باشد، انسان یا غیر انسان- این مؤثر در اثری که میکند، حتی آب که میخواهد غرق کند و آتش که میخواهد بسوزاند، خداوند متعال که زمام همه امور به دست اوست، اگر بخواهد مانع برای یک مقتضی ایجاد کند، میکند. درست است، طبیعت آتش سوزاندن است و طبیعت آب مثلًا غرق کردن است و طبیعت یک انسان ظالم چنین است که میخواهد ظلم کند، ولی خداوند متعال اگر بخواهد و اگر مصلحت بداند که مانعی در مقابل او ایجاد کند، میکند. همینقدر که مانع در مقابل او ایجاد نمیکند، معنایش این است که این به اذن خدا واقع شده است؛ خدا اعلام رخصت کرده است، یعنی خدا مانع ایجاد نکرده است.

البته نباید امر تشریعی را با امر تکوینی اشتباه کرد. تشریع یعنی قانون، یعنی آنجا که تکلیف و وظیفه انسان [مطرح] است. امر تشریعی یعنی کار از آن جهت که خدا میخواهد انسان با اختیار و آزادی آن را انجام دهد. اینکه فلان امر تشریعی مورد رضای خداست، معنایش این است که در یک امری که مربوط به حوزه عمل انسانهاست و انسانها باید از روی اختیار انجام بدهند، رضایت خدا این است که اینطور انجام بدهند نه آنطور؛ یعنی خدا به این نحوه از عمل امر کرده است و از آن نحوه دیگر نهی کرده است. مسأله نظام تکوین ربطی به مسأله تکلیف و