نکتهای از علامه طباطبایی

نکتهای علامه طباطبایی ذکر کردهاند و نکته خوبی هم هست و آن این است:

مسألهای که فوقالعاده نظر را جلب میکند این است که چطور است که منافقین تا پیغمبر اکرم زنده هستند تحریکات میکنند ولی پیغمبر که از دنیا میرود و دوره خلافت خلفا میرسد دیگر نامی از این منافقین نیست؟ منافقین کوچکترین تحریک و دسیسهکاری در دوره خلفا نکردند. اینها چطور یکمرتبه مؤمن و عابد شدند؟! تا پیغمبر زنده بود، اینها مؤمن واقعی نشدند ولی آیا پیغمبر که از دنیا رفت، یکمرتبه اینها مؤمن واقعی شدند و یا اینها در دوره خلافت، منافع خودشان را تأمینیافته دیدند و از این جهت صدایشان خوابید؟ این خودش مسأله فوقالعادهای است که تا پیغمبر زنده است اینهمه صدای اینها هست- که در خود قرآن منعکس است- ولی پیغمبر که از دنیا میرود، یکمرتبه گویی چنین افرادی اصلًا وجود نداشتهاند و اصلًا دیگر در تاریخ اسلام اسمی از منافقین برده نمیشود. این نشانه این است که در اثر وفات پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و برقراری خلافت، جریان شکلی پیدا کرد که منافقین منافع خودشان را تأمینیافته دیدند، این بود که دیگر اسمی و صدایی از آنها نبود. این مطلب حتی در مورد منافقین مدینه صادق است و در موردمنافقین مکه امثال ابوسفیان که تاریخچه خیلی روشنی دارد.

مسأله دیگر این است که آیا منافقین منحصر به همین دو گروه هستند، یعنی گروههایی بعد از آن که میبینند موجی آنچنان شدید است و غیرقابل مقاومت، از اول خودشان را در زیر این پوشش میبرند، و یا ممکن است افرادی ابتدا مؤمن باشند و بعد منافق بشوند؟ بله، همهجور احتمال در کار بشر هست؛ همانطور که ممکن است افرادی مؤمن باشند و بعد کافر شوند، به طریق اولی این احتمال