جزای عمل کافر

پس اگر کافر ایمان به خدا نداشته باشد و به قیامتی معتقد نباشد و کاری را برای عالم بالا انجام ندهد عملش بالا نمیرود، و اگر [اهل کتاب بود و] کاری را برای عالم بالا انجام داد ولی کفر عنادی و کفر جحودی داشت، خود این کفر جحودی عملش را بعد از این که مأجور بوده از بین میبرد، همین طور که اعمال ما را مثلًا حسادت از بین میبرد. اعمال خیری که [چنین کافری] مرتکب میشود اگر به قصد خدا نباشد و قصد قربت [در کار] نباشد توخالی و پوچ و سراب است؛ خیال میکند کاری کرده ولی وقتی که چشم به آن جهان باز کرد میبیند تمام این اعمالی که او آنها را خیر و مفید به حال خودش خیال میکرد، بیروح و بیمعنی و مرده است، اینها همه سراباند و او خیال میکرده آب است. دیگر وای به حال انسانی که کافر باشد،کفرش هم کفر جحودی و عنادی باشد و گناه هم مرتکب بشود، کافر در حال کفر مرتکب گناه بشود، آن دیگر «ظُلُماتٌ بَعْضُها فَوْقَ بَعْضٍ» است. قرآن برای این دسته مثل عجیبی ذکر میکند: [مثل آنها مثل] تاریکی اندر تاریکی است؛ میفرماید: اوْ کظُلُماتٍ فی بَحْرٍ لُجِّی. دریایی را در نظر میگیرد که آن دریا «لُجّی» باشد یعنی قسمتی از آن یا همه آن، عمق بسیار زیادی داشته باشد. چرا قرآن مثال به دریای عمیق ذکر میکند و میگوید ظلماتی در عمق دریایی عمیق؟ برای این که اگر ما بخواهیم مثالی ذکر کنیم برای جایی که در آنجا نور به هیچ وجه