میکند. این جور اشخاص اشخاص ضعیفی هستند و این روش روش بسیار بدی است. چنین کسی نمیتواند رهبر باشد، ملعبهای است در دست افراد.

یک عده نقطه مقابل هستند که شخصیت افراد را به هیچ نحو به حساب نمیآورند و برای هیچ کسی هیچگونه احترامی قائل نیستند، حرف هیچ کس را به هیچ شکل گوش نمیکنند؛ اصلًا افراد کوچکترند از اینکه حرفی بزنند و اینها به حرف آنها گوش کنند. این روش هم روش بسیار بدی است و برای یک رهبر عیب بزرگی است و اگر رهبری چنین باشد نمیتواند رهبر باشد؛ رهبری که مردم، تابعهای او، افرادی که تحت نظر او هستند اصلًا امید ندارند که او به حرفشان گوش کند و او از افراد فقط اطاعت میخواهد و بس.

رهبر واقعی آن کسی است که به حرفها گوش میکند ولی در تصمیم خودش آنچنان تصمیم میگیرد که باید بگیرد، یعنی در تصمیم خودش دیگر تابع نظر و میل و تلقینات این و آن نیست، تابع واقعیت امر است. تاریخ درباره پیغمبر اکرم این حالت سوم را نشان میدهد، یعنی هر دو خصوصیت را نقل میکند. یکی اینکه بیاعتنا به اصحابشان نبودند. هرکس که میآمد و میگفت من حرفی دارم، حرفش را گوش میکرد. حتی وقتی هم که میدانست حرف او دروغ و خلاف است باز تو ذوقش نمیزد؛ اگر حرفش دروغ و بیاساس هم بود البته ترتیب اثر به آن نمیداد ولی تو ذوقش هم نمیزد و ناراحتش نمیکرد. و بالاتر، آن خصوصیت هم نقل شده که پیغمبر اکرم در تصمیم خودشان به قدری استقلالنظر داشتند و مستقل بودند که احدی نمیتوانست دخالت کند. قبل از آنکه در کاری تصمیم بگیرد،