اشکال یا تقریر نظر مادیین‌

این دانشمندان می‌گویند در جهان طبیعت تأثیر یک طرفی به حکم آزمایشهای علمی موجود نیست و هر مؤثر متأثری را می‌خواهد که عیناً در وجود اثر ذی دخل بوده باشد و به همین لحاظ مؤثر هم هست، پس اثر پیوسته با شرکت طرفین حاصل شده و فرزند و زاییده مجموع پدر و مادر (مؤثر و متأثر) مادی خود می‌باشد، پس ادراک حسی نیز نتیجه تأثیر متقابل ماده خارج و سلسله اعصاب یا مغز می‌باشد که در پدیده‌های زنده و من جمله انسان یافته می‌شود و چنانکه تأثیر اعصاب یا مغز بی وجود ماده خارجی معنی ندارد و همچنین تأثیر ماده خارجی بی‌تأثر اعصاب یا مغز معنی ندارد همچنان تأثیر و تأثر ماده خارجی و اعصاب یا مغز بی‌تولد و پیدایش اثری مادی در سلسله اعصاب یا مغز که ترکیب مخصوصی از ماده می‌باشد معنی ندارد و بالعکس، و از این روی فکر و ادراک که پیرو این تأثیر و تأثر پیدا می‌شود یک خاصه مادی خواهد بود که در مغز مثلًا پدید می‌آید.

و چون مغز خاصیت تولید را دارد می‌تواند از فکر خود (همان خاصه مادی تازه) متأثر شده (البته این تأثیر دوم نیز به طور جبر و پیرو تأثیر طبیعت و محیط خواهد بود) فکرهای تازه که اعصاب توانایی گرفتن آنها را از خارج نداشت تولید کند، می‌تواند علم به علم به هم رساند، معلومات معنوی و روحی پیدا کند، قوانین کلیه در طبیعت مانند قانون علیت و معلولیت کشف نماید، معلومات حسی هر یک از حواس را به دیگری مبدل سازد. اینها اقسام مختلفه افکار و ادراکاتی هستند که پشت سر هم تدریجاً زاییده مغز بوده و هویتی جز اینکه خاصیت مادی ترکیب مخصوص ماده «مغز» هستند ندارند.

پاسخ‌

ما از این بیان (که خلاصه آن انجام یافتن یک عمل فیزیکی است در انسان در