همان گونه که اشاره شد، از روزهای نخست، در کنار شیوه مرسوم ترتیبی، شیوه دیگری در تفسیر ظهور یافت که فراشمولی نبود و تنها بخشهایی از آیات قرآنی را مورد نظر قرار می‌داد. به عبارتی دیگر این گونه تفسیر، تنها به موضوعات مطرح شده در قرآن توجه نموده و به تفسیر و تبیین و دسته‌بندی و جمع آن پرداخته است؛ و لذا آن را تفسیر موضوعی نام نهاده‌اند و جز به مسائل دینی- در دو بعد معارف و احکام- و مسائل اجتماعی، سیاسی و اخلاقی- در دو بعد نظری و عملی- به دیگر ابعاد که جنبه لفظی دارند نپرداخته است.
در حقیقت، تفسیر موضوعی تنها در رساندن پیامهای قرآن کوشیده و به جنبه‌های فنی آن چندان کاری نداشته است؛ مگر تا اندازه‌ای که به موضوع بحث مربوط بوده است. [1] این روش بویژه امروزه یک ضرورت به شمار می‌رود؛ زیرا جهان