تفسیر و مفسران - معرفت، محمدهادی - کتابخانه مدرسه فقاهت

نام کتاب : تفسیر و مفسران نویسنده : معرفت، محمدهادی جلد : 2 صفحه : 517

و به دست فراموشی سپرده شد». [1]
این تفسیر با نام «الهدایة و العرفان فی تفسیر القرآن بالقرآن»، برگرفته شده از نام تفسیر سید احمدخان، ظهور یافت و اسما و رسما روش تقلیدی خود را نشان داد.
استاد محمد حسین ذهبی بدون آنکه نامی از وی ببرد از این تفسیر گزارشی تهیه کرده [2] که خلاصه‌ای از آن را می‌آوریم:
«در این تفسیر، پس از انتقاد شدید از شیوه تفاسیر پیشین، آمده است: قرآن، خود مفسر خویشتن است و به بیرون از خود نیازی ندارد؛ جز واقعیتهایی که قرآن با آن وفق می‌دهد و سنت الهی در کون و نظام حاکم بر جامعه، مؤیّد آن است». ذهبی می‌گوید: «وی با این برداشت خودسرانه، خواسته است رابطه میان قرآن و سنّت را که با دستور الهی باید همواره در کنار قرآن و بیانگر آن باشد، از هم بگسلاند «وَ أَنْزَلْنا إِلَیْکَ الذِّکْرَ لِتُبَیِّنَ لِلنَّاسِ ما نُزِّلَ إِلَیْهِمْ وَ لَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ». [3]
در این تفسیر، معجزات انبیا کلا دستخوش تأویلات ناهمگون و غیر منطقی قرار گرفته و در نهایت پدیده اعجاز- به معنای معروف- انکار شده است ... دعوت انبیا را که قرین صدق و حقیقت است و خود بزرگترین جنبه اعجاز نبوت را تشکیل می‌دهد نیز انکار می‌کند. درباره معجزات حضرت عیسی علیه السّلام آنجا که خداوند می‌فرماید: «أَنِّی قَدْ جِئْتُکُمْ بِآیَةٍ مِنْ رَبِّکُمْ أَنِّی أَخْلُقُ لَکُمْ مِنَ الطِّینِ کَهَیْئَةِ الطَّیْرِ فَأَنْفُخُ فِیهِ فَیَکُونُ طَیْراً بِإِذْنِ اللَّهِ وَ أُبْرِئُ الْأَکْمَهَ وَ الْأَبْرَصَ وَ أُحْیِ الْمَوْتی بِإِذْنِ اللَّهِ وَ أُنَبِّئُکُمْ بِما تَأْکُلُونَ وَ ما تَدَّخِرُونَ فِی بُیُوتِکُمْ. إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیَةً لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ» [4] می‌گوید: مقصود از طیر

[1] ر. ک: مجله نور الاسلام، انتشارات الازهر، سال 1350. محمد خضر حسین، رسائل الإصلاح، ج 3، ص 160- 140.
[2] چنین تعلیل می‌کند که نام بردن این گونه افراد منحرف، مایه اشاعه فحشا و جرأت دیگران در اقدام به چنین اعمال انحرافی می‌شود. ذهبی، التفسیر و المفسرون، ج 2، ص 523.
[3] «و این قرآن را به سوی تو فرود آوردیم، تا برای مردم آنچه را به سوی ایشان نازل شده است توضیح دهی؛ و امید که آنان بیندیشند». نحل 16: 44.
[4] «در حقیقت، من از جانب پروردگارتان برایتان معجزه‌ای آورده‌ام: من از گل برای شما [چیزی به شکل پرنده می‌سازم؛ آنگاه در آن می‌دمم، پس به اذن خدا پرنده‌ای می‌شود؛ و به اذن خدا نابینای مادرزاد و پیس را بهبود می‌بخشم و مردگان را زنده می‌گردانم و شما را از آنچه می‌خورید و در خانه‌هایتان ذخیره می‌کنید خبر می‌دهم. مسلّما در این [معجزات برای شما- اگر مؤمن باشید- عبرت است». آل عمران 3: 49.

نام کتاب : تفسیر و مفسران نویسنده : معرفت، محمدهادی جلد : 2 صفحه : 517

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست