نام کتاب : تفسیر و مفسران نویسنده : معرفت، محمدهادی جلد : 2 صفحه : 468
که از اسرار نهان آسمانها و زمین آگاه است»؛ بنابراین، روشنفکران دانشمند و معتقد کوشیدهاند این حقیقت را برای همه روشن کنند و بدین طریق یکی از وجوه اعجاز قرآن را اثبات کنند و رمز بقا و جاودانگی این کتاب الهی را نشان دهند. در این زمینه- چه به صورت مقاله و چه به صورت کتاب- نوشتههای فراوانی پدید آمده است که به مهمترین آنها- که پیشگامان این مرحله محسوب میشوند- اشاره میکنیم:
1. کشف الأسرار النورانیّه
کتاب «کشف الأسرار النورانیّة القرآنیّة فیما یتعلّق بالأجرام السماویّة و الأرضیّة و الحیوانات و النباتات و الجواهر المعدنیّه» نوشته دکتر محمد احمد اسکندرانی از رجال قرن سیزدهم هجری است. وی پزشکی حاذق و روانشناسی ماهر بود و با انگیزه دینی خروشان، تصمیم گرفت به دفع شبهات بیگانگان علیه دین و قرآن بپردازد و در این راه علاقه فراوانی از خود نشان داد و کوشش بسیار نمود. او به فراگیری رشتههای مختلف علوم جدید که در آن روزگار رونق داشت، از قبیل طب، صنعت، علوم طبیعی، ریاضی، زمینشناسی و زیستشناسی علاقه فراوانی داشت و در کسب آنها بسیار کوشید و با دانش فراوانی که از این رهگذر آموخت کوشش کرد تا اثبات نماید میان علم و دین همبستگی وجود دارد و هیچگونه ناسازگاری بین آنها نیست. وحی و عقل نه تنها از یکدیگر جدا نیستند؛ بلکه هر یک مکمّل و مؤیّد دیگری است. اسکندرانی، در سال 1306 در گذشت. این کتاب از نخستین کتابهایی است که در این زمینه نگارش یافته است. کتابی است پر حجم که در سه مجلد به چاپ رسیده است. البته شامل همه آیات قرآن نمیشود و در آن، تنها به آیاتی پرداخته شده که با هدف نویسنده همسوست. در مجلد اول درباره حیات و آفرینش انسان و حیوان در زمین، در مجلد دوم درباره اجرام آسمانی و پدیدههای طبیعی آسمان و زمین و در مجلد سوم درباره گیاهان و معادن و اندوختههای طبیعت سخن میگوید. خود در مقدمه کتابش چنین مینویسد: «پس از پشت سر انداختن دوران کودکی و رسیدن به سنّ جوانی، شوق و
نام کتاب : تفسیر و مفسران نویسنده : معرفت، محمدهادی جلد : 2 صفحه : 468