تألیف ابو البقاء عبد اللّه بن حسین بن عبد اللّه عکبری (متوفای 616)؛ این کتاب مختصرترین و در عین حال، جامع‌ترین کتابی است که مهمترین نکات ادبی- نحوی قرآن و انواع قرائات آن را جمع کرده است و مؤلف آن در بیان این نکات به ایجاز سخن گفته است و در خصوص دشوارترین موارد ترکیبی و اعرابی قرآن که هر مفسّر و خواننده و مراجعه کننده به معانی قرآن کریم بدانها نیازمند است، حق کلام را- بشایستگی- ادا نموده است.
مؤلّف در مقدمه کتاب می‌نویسد: «براستی سزاوارترین امری که عالمان رعایت آن را در نظر می‌آورند و شایسته‌ترین چیزی که سایر علوم در خدمت آن است و آن حاکم بر علوم است، قرآن مجید است که همان معجزه جاویدان و ابدی و مخزن اسرار معانی است که هرگز پایان نمی‌پذیرد؛ و اولین گام در آن، این است که الفاظ و عبارات آن را از حافظانش بجوییم؛ آنگاه معانی آن را از کسانی که در آن تخصص دارند دریافت کنیم و محکمترین راه برای دستیابی به معنا و تبیین اغراض و اهداف آن، شناخت اعراب و ترکیب آن و فهمیدن و استخراج اهداف قرآن در انواع خطابها و مطالعه در وجوه مختلفی است که از طریق رهبران بزرگ نقل شده است؛ و کتابهایی که در این علم نوشته شده است، بحق، زیاد است؛ برخی از آنها از نظر حجم و موضوعات علمی، مختصر است و برخی دیگر با ذکر اعراب و ترکیب عبارات و در آمیختگی اعراب و ترکیب با معانی، مفصّل‌تر و طولانی‌تر است؛ و در