نام کتاب : تفسیر و مفسران نویسنده : معرفت، محمدهادی جلد : 2 صفحه : 254
در تفسیر قرآن تألیف نکردهاند و در آنها هم فقط به ذکر اخبار و احادیث رسیده بسنده کردهاند و درباره فهم و گسترش معانی و کشف اسرار نهانی آن شرح و بسط ندادهاند. البته جز شیخ بزرگوار ابو جعفر طوسی در تفسیر «تبیان»؛ زیرا تفسیر وی کتابی است که انوار حقیقت از آن بر میگیرند و آثار صدق و درستی از آن هویداست و متضمن معانی و مفاهیم و اسرار بدیع قرآن است و در شرح و بسط الفاظ و لغات بسیار مفصل است؛ چنانکه تنها به جمعآوری و آرایش و تنظیم آنها بسنده نکرده، و به تحقیق و تبیین آنها نیز پرداخته است و تفسیر وی نمونه و سرمشق والایی است که من از انوار وی هدایت یافتهام و در مسیر او گام بر میدارم». طبرسی در تفسیر خود هفت مقدمه آورده و در آنها، تعداد آیات قرآن، اسامی قاریان مشهور، بیان و معرفی تفسیر و تأویل، اسامی قرآن، علوم قرآنی، فضیلت قرائت و کیفیت تلاوت آیات را بیان کرده است و محفوظ ماندن قرآن را از تحریف و زیادت و نقصان اثبات نموده و اجماع علمای امامیه را در این مورد یادآور شده است.
روش وی در تفسیر
او در تفسیر روشی منظم دارد؛ ابتدا به ذکر قرائتهای مختلف در مورد آیه میپردازد و استدلالهایی را که هر قرائت بدان استناد کرده میآورد و پس از آن به توضیح لغات و بیان اعراب میپردازد و در پایان معانی و مفاهیم آنها را بیان میکند و اسباب نزول و داستانهایی را که مرتبط به آیات است نقل میکند. بدین ترتیب، تفسیر وی حقیقتا از بهترین نظم و ترتیب ممکن برخوردار است. او در مورد تفسیرش میگوید: «به تألیف کتابی آغاز کردم که در نهایت اختصار و تهذیب و نظم و ترتیب بوده و در عین حال انواع علوم و فنون قرآنی در آن جمع شده باشد و شامل همه دانستنیهای مربوط به علم قرائت، اعراب، لغت، مسائل غامض و مشکل، مفاهیم و معانی و وجوه مختلف آنها، علل نزول، اخبار و قصص و روایات، حدود و احکام، حلال و حرام و نیز سخن از شبهات مخالفان و استدلالهای ویژه علمای امامیه باشد و در بحث از جایجای قرآن بر صحت مبانی اصول و فروع مذهب تمسّک جسته، و دلایل عقلی و نقلی را بر شیوه اعتدال و اختصار بیان
نام کتاب : تفسیر و مفسران نویسنده : معرفت، محمدهادی جلد : 2 صفحه : 254