نام کتاب : تفسیر و مفسران نویسنده : معرفت، محمدهادی جلد : 2 صفحه : 222
توضیحاتی را که از بیان عبارات و متون روایات و دعاهای منسوب به ائمه اهل بیت علیهم السّلام به دست آورده است، بازگو میکند. وی در تمامی موارد مطالب خود را با عباراتی معتدل و میانه و بیطرفانه و با شیوهای عالمانه و متین که در آن هیچگونه انفعال تعصّب گرایانه یافت نمیشود، بیان میکند. این شیوه پسندیده در جا به جای این تفسیر بخوبی به چشم میخورد. این تفسیر- چنانکه مؤلف در پایان آورده است- در جمادی الاول سال 1239 پایان یافته و همواره در دست چاپ و نشر بوده و مورد استقبال عامه و خاصه قرار گرفته است.
32- 31- 30. تفسیر برغانی (بحر العرفان)
تألیف ملّاصالح بن آغا محمد برغانی قزوینی حائری (متوفای حدود سال 1270). او از عالمان و محدثان برجسته قرن سیزدهم به شمار میرود و آثار و نوشتههایش در تفسیر و حدیث و دیگر رشتههای علوم اسلامی، مشهور است. وی سه تفسیر دارد: 1. تفسیر کبیر و گسترده در 17 مجلد که تاکنون به شکل دستنوشته و در کتابخانه خانواده وی در شهرستان قزوین محفوظ است. روش وی در این تفسیر همانند تفاسیر روایی عصر متأخّر (نور الثقلین و برهان) تنها نقل روایات منقول از ائمه اطهار علیهم السّلام در ذیل آیات، است و بدون هیچگونه اظهار نظر یا جرح و تعدیلی از کنار آنها گذشته است؛ با این تفاوت که وی تنها به روایاتی توجّه داشته که مورد پسند او بوده؛ و دیگر روایات را رها ساخته است. پیش از این، بر این شیوه خرده گرفتیم که: چه بسا روایتی که از نظر او ناپسند ولی از دیدگاه دیگران پسندیده است. از این گذشته، با چنین رویّه و عملکردی، راه تحقیق پیرامون احادیث تفسیری بسته میگردد. 2. تفسیر متوسّط- در سه جلد- به همان شیوه تفسیر کبیر ولی با حذف اسناد. این تفسیر در دست چاپ است. 3. تفسیر مختصر- در یک جلد- که با گزیدههایی از متون روایات تفسیری
نام کتاب : تفسیر و مفسران نویسنده : معرفت، محمدهادی جلد : 2 صفحه : 222